De schadeafhandeling in Groningen ligt stil sinds de Nederlandse Aardolie Maatschappij zich daar op 31 maart vorig jaar uit terugtrok. Een nieuwe regeling zou er binnen drie maanden zijn. Maar door belangentegenstellingen en de lange kabinetsformatie bleef overeenstemming uit.

Gesteund door grote maatschappelijke verontwaardiging en politieke druk hebben Groningse belangenorganisaties het hard gespeeld. De Groningen Bodem Beweging en het Groninger Gasberaad liepen meerdere keren weg van de onderhandelingstafel, uit onvrede over de voorstellen uit Den Haag. Daarmee zetten zij Wiebes voor het blok, want die had toegezegd dat draagvlak vanuit de regio onontbeerlijk was.

'Bewijsvermoeden'

Met de nieuwe aanpak heeft hij veel wensen van wat hij 'het Groningse verlanglijstje' noemde in vervulling laten gaan. Het belangrijkste voor de Groningers is dat de NAM als schadeveroorzaker niets meer te zeggen heeft over de afhandeling daarvan. Schades zullen in het vervolg worden beoordeeld door de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade. In de oude situatie was dat een taak van het Centrum Veilig Wonen, dat in opdracht van de NAM opereerde. De nieuwe commissie is in eerste instantie tijdelijk, omdat er nog een nationaal schadefonds opgericht moet worden. Maar daar wilde niemand op wachten.

Bij het vaststellen van schade wordt het 'bewijsvermoeden' gehanteerd: schade na een beving is in principe door die beving veroorzaakt. Dat uitgangspunt moet eindeloos gesteggel voorkomen en zorgen dat het geld daadwerkelijk besteed wordt aan het herstellen van scheuren en niet aan een circus van experts en contra-experts. Toch houden mensen die het niet eens zijn met het oordeel van de Commissie Mijnbouwschade de mogelijkheid bezwaar aan te tekenen.

8000 schadeclaims wegwerken

Niettemin verwachten betrokkenen dat de nieuwe regeling de afhandeling versimpelt. De commissie is onafhankelijk en zal daardoor minder wantrouwen wekken. Bovendien kan de commissie na een aardbeving, zoals als onlangs bij Zeerijp, ook groepsgewijs schadevergoedingen toekennen. Wiebes: 'De grootste vereenvoudiging is: er komt geen gevecht meer met de NAM.'

De minister zei dat de schadeafhandeling zo van een privaat geschil een publieke kwestie wordt. Uiteindelijk wil hij de rekening bij de NAM leggen. 'Dat is mijn probleem. Daar hoeven Groningers zich geen zorgen over te maken.'

De nieuwe commissie moet naast nieuwe schadegevallen ook de ruim achtduizend schadeclaims gaan wegwerken die onbehandeld op de plank liggen. Voor oude schadedossiers van voor 31 maart 2017 moet NAM een oplossing bieden. Het bedrijf, dat eerder probeerde met vouchers van 1500 euro een 'schone lei' te creëren, trekt daar 50 miljoen euro extra voor uit.

Lof voor Wiebes

'Groningers waren het wachten meer dan zat', zei commissaris van de koning René Paas. 'Het is wrang dat het zo lang heeft geduurd. Maar dit is een heel belangrijke stap in een lang proces.' Over Wiebes - die zichzelf eerder the new kid on the block noemde - was Paas vol lof. 'We zijn erg enthousiast over de wending die het proces heeft genomen onder leiding van de nieuwe minister.'

'Met de vandaag gepresenteerde nieuwe aanpak hopen we vurig dat we een streep onder het verleden kunnen zetten', aldus het Groninger Gasberaad. 'We zijn nog niet klaar, maar het eerste vloertje naar herstel van vertrouwen is gelegd.'

Na de zwaarste aardbeving in Groningen in vijf jaar klinkt de roep om het dichtdraaien van de gaskraan weer luid en zegt ook minister Wiebes: 'Nederland moet van het gas af'. Wat zou het betekenen als dat per direct gebeurt? (+)

Het epicentrum van de aardbeving die Groningen begin januari opschrikte, lag bij Zeerijp in de gemeente Loppersum. Juist in dat gebied is de gaswinning helemaal stilgelegd. Läslo Evers van de vakgroep seismologie van het KNMI legt uit hoe het kan dat hier toch weer een beving plaatsvond. (+)

De aardbeving bij Huizinge was met een kracht van 3,6 de zwaarste klap tot op heden en maakte van een lot uit de loterij een veiligheidsprobleem. Begin januari werd Groningen opnieuw opgeschrikt door een grote beving. In augustus vorig jaar, vijf jaar na de eerste beving, maakten we al de balans op.