Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (D66). © ANP

Actiegroep sleept minister Ollongren voor rechter om afschaffing referendum

Als het aan het kabinet ligt, verdwijnt het raadgevend referendum zo snel mogelijk. Toch sleept de actiegroep Meer Democratie minister Kajsa Ollongren hierover vandaag voor de rechter.

Tobias den Hartog 01-02-18, 06:47

Voor de minister van Binnenlandse Zaken is dit extra zout in de wonde. Dat zij als D66'er degene is die het raadgevend referendum de nek om moet draaien, is op zich al pijnlijk. Het was nota bene haar partij die de volksraadpleging ooit instelde.

Maar geheel naar afspraak van de partijen in Rutte III, kondigde Ollongren in december toch een zogenoemde intrekkingswet aan om referenda onmogelijk te maken. Dat leverde al bakken kritiek op. Maar, zo redeneerde de minister, die pijn moest maar direct geleden worden.

Afgesneden

Toch is ze met haar aankondiging nog niet van het referendum af. Vandaag sleept de actiegroep Meer Democratie de minister voor de rechter. Want, zo stelt de groep, ook over het intrekken van het referendum zou juist een referendum moeten worden gehouden. Die route heeft Ollongren afgesneden in de beschrijving van haar wet. ,,Als je wil dat er geen referendum meer mogelijk is, dan is het niet logisch dat daar een referendum over te houden is'', zei ze.

Om die route juridisch direct af te snijden, liet Ollongren in de intrekkingswet opnemen dat die 'met terugwerkende kracht' moet gaan gelden. Een referendum over de 'aftapwet' rond de veiligheidsdiensten in maart kan daardoor nog wel doorgaan, maar een referendum over de afschaffing van het fenomeen referenda zou op die manier onmogelijk worden gemaakt. ,,We vinden die trucjes echt ministeronwaardig en in strijd met de wet'', zegt politicoloog Niesco Dubbelboer namens Meer Democratie.

Discipline

De groep vreest namelijk dat de coalitiepartijen de intrekkingswet snel zullen laten passeren in de Tweede Kamer. ,,Simpelweg omdat daar bij de formatie harde afspraken over zijn gemaakt. En dan geldt harde fractiediscipline. Dan krijg je in het parlement geen discussie, laat staan in de maatschappij. Dan hebben dus straks acht personen in een kamertje met een formateur besloten dat heel het land geen referendum meer heeft.''

Hooguit, zegt Dubbelboer, kun je dan nog hoop vestigen op de Eerste Kamer. Saillant is wel dat de rechtszaak dient bij de Raad van State, het hoogste rechtsorgaan. De Raad van State kent echter naast deze juridische poot ook een adviserend deel. Dat oordeelde in het voordeel van het kabinet: het intrekken van het referendum hoeft niet vatbaar te zijn voor een referendum.

Daarmee zal het referendum op 21 maart over de 'aftapwet' de laatste zijn. Al is 50Plus momenteel nog hard op weg een referendum van de grond te tillen tegen de afschaffing van de Wet Hillen.