Na 5 jaar op de vlucht nu 'eindelijk rust' in flatje in Athene

• Conny Keessen

  Correspondent Griekenland

"Vanaf de eerste dag in Moria was ons verblijf een worsteling." De 38-jarige Syriër Mohamad Eyal Alqodamani herinnert zich het vluchtelingenkamp op het Griekse eiland Lesbos levendig. De voortdurende gevechten tussen verschillende bevolkingsgroepen en de onveilige situatie voor vrouwen en kinderen. "Alles was slecht", zucht hij.

Griekenland heeft de afgelopen maanden een paar duizend vluchtelingen vanuit de opvangkampen op de eilanden naar het vasteland overgebracht. Omdat de omstandigheden in die kampen op de eilanden erg slecht zijn, mogen de meest kwetsbare groepen daar weg.

Bijna drie maanden bracht Alqodamani in het kamp door, met zijn twee vrouwen en zes kinderen. "In Syrië hadden we een goed leven", vertelt hij. Tot vijf jaar geleden in hun wijk in Damascus de strijd losbarstte. "Als we niet waren weggegaan waren we misschien omgekomen. Ons huis is gebombardeerd."

Verder en verder vluchten

Het gezin besloot te vluchten. In de eerste maanden trokken ze van stad naar stad in Syrië, waar ze vaak terechtkwamen tussen de strijdende partijen. "We hebben alles gezien, van Koerdische strijders tot jihadisten en rebellen", zegt Alqodamani. En dus vluchtten ze verder: van Syrië naar Libanon, van Libanon naar Turkije, en in augustus vorig jaar van Turkije naar de Griekse eilanden.

Zo kwamen ze na de hel van de oorlog terecht in het beruchte kamp Moria. Officieel kunnen er 3000 mensen terecht, maar naar schatting wonen er nu bijna 5000. In het kamp is gebrek aan alles. Behoorlijke sanitaire voorzieningen en schoon stromend water zijn er niet of onvoldoende.

Correspondent Lucas Waagmeester nam in september vorig jaar een clandestien kijkje in het kamp:

Volgens de Verenigde Naties verblijven op dit moment bijna 50.000 vluchtelingen en migranten in Griekenland, van wie zo'n 37.000 op het vasteland en 13.000 op de eilanden. Ze komen voornamelijk uit Syrië, Irak en Afghanistan.

In 2017 heeft de Griekse asieldienst in het kader van de EU-deal met Turkije meer dan 25.000 asielaanvragen behandeld. Ruim 5000 mensen werden afgewezen en moeten terugkeren naar Turkije. Ruim 20.000 asielzoekers mochten de verdere behandeling van hun asielaanvraag op het vasteland afwachten.

Intussen komen op de Griekse eilanden Lesbos, Samos en Chios nog steeds asielzoekers aan. Deze maand waren dat er zo'n 1200.

Rawa, een van Mohamads vrouwen, spreekt met afschuw over de omstandigheden. "We verbleven in een tent die in vieren was gedeeld. Er leven vier grote families. We konden moeilijk slapen." Bovendien was het overal in het kamp koud en vochtig. "Het was alsof we in een moeras leefden."

Vergeleken met veel anderen in het kamp had het gezin van Mohamad geluk. Omdat zijn beide vrouwen zwanger zijn, kregen ze na drie maanden een appartement toegewezen in Athene. Ze krijgen niet automatisch asiel, maar mogen de voortgang van hun aanvraag op het vasteland afwachten.

"Godzijdank, eindelijk hebben we nu rust", zucht Basima, Mohamads jongste vrouw. Hun oudste kinderen gaan naar een Griekse school vlak om de hoek, en hebben er al vriendjes gemaakt. "De angst is nu bij de kinderen verdwenen, ik zie dat ze weer kind worden."

Of de toekomst van zijn familie in Griekenland ligt, kan Mohamad niet zeggen. Zelf wil hij verder studeren, of zijn baan als decorateur en ontwerper voortzetten. "Maar het belangrijkste is dat mijn kinderen een goede opleiding krijgen."