Libische militieleider tart het Strafhof met nieuwe executie-video

Een Libische militieleider die is aangeklaagd door het Internationaal Strafhof in Den Haag is vorige week opgedoken in een video waarin hij tien geboeide en geblinddoekte gevangenen executeert. De video werd opgenomen op de plek in Benghazi, waar een dag eerder tientallen mensen om het leven kwamen door een dubbele bomaanslag.

Mahmoud Al-Werfalli is bevelhebber in het leger van Khalifa Haftar, een gewezen veldmaarschalk in het leger van oud-leider Gaddafi die in ballingschap ging in de VS en in 2011 terugkeerde naar Libië om tegen diens regime te vechten. In 2014 riep Haftar op eigen houtje een oorlog uit tegen de fundamentalistische milities die toen de scepter zwaaiden in Benghazi.

Executies

Al-Werfalli werd berucht door het gebruiken van dezelfde tactieken die Islamitische Staat hanteerde. In één video uit juli 2017 is te zien hoe twintig vermeende IS-militanten geëxecuteerd worden. Ze zijn, net als in vele IS-video’s, gekleed in oranje overalls met een kap over hun hoofd. De aanklacht tegen hen wordt voorgelezen door Al-Werfalli zelf.

Op basis van zeven video’s werd Al-Werfalli in augustus 2017 aangeklaagd door het Strafhof. Concreet wordt Al-Werfalli beschuldigd van de standrechtelijke executie van 33 personen tussen juni 2016 en juli 2017, „door hen persoonlijk te executeren of door hun executie te bevelen”.

Al-Werfalli is de eerste en de enige die door het Strafhof is aangeklaagd in de nasleep van de Arabische Lente van 2011. Het lijkt contra-intuïtief dat het Strafhof iemand aanklaagt die tegen IS en co vecht, eerder dan de jihadisten zelf te berechten. Daar zijn goede redenen voor, zegt Fadi El Abdallah, woordvoerder van het Strafhof. „Syrië en Irak hebben het Rome-statuut nooit ondertekend, dus daar heeft het Strafhof geen jurisdictie.”

Provocatie

In Libië is het Strafhof wel bevoegd na een resolutie van de VN-Veiligheidsraad, uit 2011. De vraag is echter of het tot uitlevering komt. Al-Werfalli’s baas Haftar werd in 2015 benoemd tot stafchef van het Libische Nationale Leger, dat valt onder de regering in Tobruk (Oost-Libië). Het zei aanvankelijk dat het Al-Werfalli had gearresteerd, maar daags erna bleek uit foto’s op de sociale media dat Al-Werfalli gewoon op vrije voeten was.

Dat hij nu opnieuw in een executie-video opduikt, is een provocatie naar het Strafhof. Fatou Bensouda, de aanklager van het Strafhof, zei deze week „onthutst” te zijn „dat de heer Al-Werfalli blijkbaar nog altijd een machtspositie bekleedt, en dat hij naar verluidt doorgaat met het straffeloos plegen van misdaden”. Bensouda riep de Libische autoriteiten nogmaals op Al-Werfalli uit te leveren.

Bellingcat

De zaak-Werfalli is ook interessant omdat de verdachte zelf het bewijs heeft aangeleverd met de executie-video’s. Volgens Christiaan Triebert, een Nederlandse datajournalist die samenwerkt met het Britse Bellingcat-platform, gaat dat in de toekomst een grotere rol spelen bij het berechten van oorlogsmisdaden, al ziet hij ook een probleem. „Met name YouTube heeft kunstmatige intelligentie losgelaten die aan de lopende band video’s van wreedheden verwijderen. Ik begrijp dat YouTube geen platform wil zijn voor dit soort video’s. Anderzijds hebben zij ook een verantwoordelijkheid om niet zomaar alles van het platform te gooien. dat later bewijs kan vormen in een rechtszaak.”