GroenLinks financiert peilingen - dit is niet ongewoon. Politici weten dat het werkt

GroenLinks spint van tevredenheid door de uitslagen van de opiniepeilingen in vier grote steden. In Utrecht en Nijmegen ligt de partij op kop en in Rotterdam lonkt een verrassende stijging. Met dank aan een opinieonderzoek van Maurice de Hond, die de peiling in opdracht van GroenLinks in de drie steden uitvoerde. Eerder zag De Hond al dat GroenLinks in Amsterdam in een nek-aan-nek-race beland is met D66 - voor het uitvoeren van die peiling betaalden GroenLinks en D66 samen.

Het borstgeroffel van de partijen over deze klinkende cijfers roept weerstand op, wat onder meer blijkt uit reacties op sociale media. Critici vermoeden zelfs dat GroenLinks betaalt voor resultaten waaruit zou blijken dat de partij op kop ligt.

Maar onderzoeksbureaus zijn zich van geen kwaad bewust en zeggen dat het al jaren staande praktijk is dat partijen de kosten voor het uitvoeren van de peilingen vergoeden. 'Iemand moet die peiling betalen', reageert De Hond. 'De ene keer is dat een krant of een omroep, de andere keer een politieke partij.' Een selectiebeleid voert hij niet. 'Als iemand geïnteresseerd is, ga ik peilen.' Inspraak in de resultaten van de peiling heeft de partij die hem inschakelt, volgens hem nooit. Vier jaar geleden peilde De Hond voor D66 de stemming in Den Haag. Zijn voorspelling dat de partij er de gemeenteraadsverkiezingen zou winnen, bleek juist.

Beeldvorming

Opinieonderzoeker Aad van der Veen van Ipsos weet niet beter dan dat politieke partijen tot het klantenbestand behoren: 'Dat was al in 1983 zo, toen ik hier begon.' Ook bij Ipsos geen deurbeleid, al kan een onderwerp afvallen dat te moeilijk is om te peilen. 'Of omdat iemand wil dat we onderzoek doen volgens een vooropgezet plan over de uitkomsten.'

Volgens Judith Bokhove, de lijsttrekker van GroenLinks in Rotterdam, kwam het idee om De Hond voor een peiling in haar stad in te schakelen van het landelijke partijbureau van GroenLinks. 'We hadden net de peiling in Amsterdam gehad. En omdat de ogen zo op Rotterdam gericht zijn, waren we best nieuwsgierig of we op de goede weg zitten.'

Een peiling kan de beeldvorming doen kantelen, weten politieke partijen. Toen de PvdA en de VVD vier jaar geleden in Amsterdam om de winst bij de gemeenteraadsverkiezingen leken te strijden, schakelde D66 eveneens De Hond in. Die haalde in zijn peiling de vermoede tweestrijd onderuit en schoof D66 naar voren als de grote concurrent van de PvdA. Bij de Democraten weet iedereen sindsdien hoeveel zin het heeft om een opiniepeiler aan het werk te zetten.

Stimulans

Onderzoeker Van der Veen noemt nog een reden waarom politieke partijen opiniepeilers inschakelen. 'Bijvoorbeeld om te weten welke thema's in een gemeente leven en hoe hun doelgroep daarover denkt. Door middel van peilingen kun je je campagne bijsturen.'

Daarbij werkt een goede tussentijdse uitslag als stimulans voor de vrijwilligers die al maanden in de weer zijn met campagnevoeren, zegt Bokhove. 'Dan is het toch fijn om te weten dat je goed bezig bent.'

En ja, ze kan zich voorstellen dat je een tegenvallende peiling als partij liever voor je houdt. 'Als ik bij een andere partij hoorde, en een andere uitkomst had ontvangen, dan had ik de resultaten misschien niet gemeld. Maar dit is voor het eerst dat wij in Rotterdam laten peilen. En eerlijk gezegd had ik ook geen slecht resultaat verwacht.'