Nieuwe oplichterstruc: 'U belt met Buitenlandse Zaken. U moet onmiddellijk 1000 euro betalen'

Oplichters misbruiken de telefoonnummers van de ministeries van buitenlandse zaken en justitie en veiligheid. Zij doen zich voor als ambtenaren, zetten mensen onder druk en proberen zo de beller aan de andere kant van de lijn honderden euro's afhandig te maken.

Het zijn vooral personen die tijdelijk in Nederland verblijven voor hun werk en 'klanten' van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND, onderdeel van Justitie en Veiligheid) die het slachtoffer zijn van deze relatief nieuwe vorm van oplichting.

De ministeries kennen deze wijze van oplichting, en hebben op bescheiden schaal een waarschuwing gegeven. Volgens de woordvoerders van de beide ministeries zijn niet de telefoonverbindingen overgenomen, alleen de identiteit van de ambtenaar is misbruikt. Het gaat om wat 'spoofing' wordt genoemd, het gebruiken van kenmerken met als doel een valse identiteit aan te nemen. Het gaat om e-mails, websites, IP-adressen, biometrische kenmerken en in dit geval dus telefoonnummers.

Met een applicatie, makkelijk te vinden op internet, is eenvoudig het telefoonnummer dat op het scherm van de ontvanger verschijnt aan te passen. Via instellingen op de mobiele telefoon en de app is bijvoorbeeld het nummer 070-3486486 in te voeren. Dat is het nummer van Buitenlandse Zaken.

De oplichter zegt te begrijpen dat de gebelde zekerheid wil over de identiteit van de bellende 'ambtenaar' en verwijst vervolgens naar de website van Buitenlandse Zaken. Daar staat uiteraard hetzelfde nummer waardoor het slachtoffer denkt dat het goed zit. Vervolgens wordt het slachtoffer angst aangejaagd, bijvoorbeeld over verblijfspapieren die niet in orde zouden zijn. Er wordt zelfs geschermd met oppakken door de politie. En dat alles is te voorkomen als een borg wordt gestort op een rekening. Als het verzuim is gezuiverd, komt het geld weer terug, is de loze belofte.

Bij IND al 160 meldingen oplichting

De eerste meldingen van deze vorm van oplichting door misbruik van de identiteit kwamen bij de IND binnen in maart 2016. De teller staat alleen al bij de IND nu op 160 meldingen. In zeker tien gevallen hadden de oplichters succes. Aanvankelijk hield men er rekening mee dat de telefoontjes mogelijk van binnenuit kwamen. Onderzoek wees uit dat dat niet het geval was. Ook is gekeken of interne informatie is gebruikt door de oplichters. Slachtoffers melden dat tijdens de gesprekken gegevens aan bod komen die mogelijk afkomstig zijn uit de ambtelijke dossiers. Ook daarvan is geen bewijs gevonden. Beide ministeries hebben aangifte gedaan van het stelen van hun identiteit.

Bij de Fraudehelpdesk, het onafhankelijk meldpunt, is een variant op deze op buitenlanders gerichte fraude bekend. Expats die in Nederland werk zoeken zijn via sites verleid duplicaten op te sturen van identiteitspapieren zoals rijbewijzen en paspoorten. Gegevens waarmee bankrekeningen worden geopend. Hoe vaak deze vorm van identiteitsfraude is gemeld, weet het meldpunt niet.

'U wordt teruggestuurd naar India, of u betaalt'

Hun persoonlijke gegevens zwerven nog ergens op het internet. En ze zijn voor 1000 euro opgelicht. Het jonge Indiase echtpaar wil hun verhaal vertellen, maar dan wel anoniem en ze gaan zeker niet op de foto. Hun verhaal is een voorbeeld van wat 'spoofing' heet, een geraffineerde vorm van identiteitsfraude.

Het is 15 januari. Hij is naar zijn werk in de buurt van de Amsterdam Arena als zij een telefoontje krijgt van iemand die zich ambtenaar van Buitenlandse Zaken noemt. Haar papieren zijn niet in orde, is de boodschap. Ze heeft een fout gemaakt bij het invullen van de immigratieformulieren, was niet thuis toen de politie kwam en heeft zich ook niet op het politiebureau gemeld.

De schrik slaat haar om het hart als de 'ambtenaar' meldt dat ze inmiddels als verdachte is gekenmerkt en dat haar telefoon is afgeluisterd. De jonge Indiase krijgt de opdracht de website government.nl te openen en Buitenlandse Zaken aan te klikken. De man aan de lijn gebiedt haar het contactnummer op de site te vergelijken met het nummer waarmee hij nu belt. De Indiase bevestigt dat de nummers overeenkomen.

De persoon aan de telefoon zegt: "U kunt dus maar beter meewerken, de ondervraging gaat beginnen." Ze moet iedereen de kamer uit sturen. De beller blijkt al over een aantal gegevens te beschikken zoals haar volledige naam, geboortedatum en adres. Daardoor overdonderd geeft zij onder meer haar paspoortnummer en het telefoonnummer van haar man. De spanning wordt opgevoerd. De man aan de andere kant van de lijn wijst op aanslagen zoals in Parijs en Londen en suggereert dat hij belt in het kader van de terrorismebestrijding.

Terwijl zij praat met 'Buitenlandse Zaken', krijgt haar man, die inmiddels thuis is gekomen, ook een telefoontje. Dit keer van het ministerie van justitie en veiligheid. De procedure is hetzelfde als bij zijn vrouw. Ook hij moet het nummer waarmee wordt gebeld vergelijken met dat op de site. De tweede beller jaagt hem net als zijn vrouw de stuipen op het lijf.

In paniek 1000 euro betalen

Maar dan is er plots ook een goed nieuws. "U heeft beiden een goede staat van dienst in Nederland", zeggen de bellers. Het wachten is echter op informatie uit India. Drie opties krijgt het echtpaar voorgelegd. Ze worden teruggestuurd naar India, ze gaan zolang de gevangenis in of ze betalen een boete van 15 euro en geven 1000 euro als borg. Dat geld krijgen ze terug als alles is opgehelderd, zo wordt beloofd.

Het echtpaar kiest in paniek voor de laatste optie. Nog diezelfde avond, als de rust is weergekeerd, beseft het echtpaar dat ze zijn opgelicht. Een paar dagen later vertellen zij hun verhaal op het politiebureau. Het geld is weg, ze hopen op gerechtigheid.

De namen van de beide Indiase expats zijn bij de redactie bekend. De aangifte is ingezien.

Cybercriminelen slaan ook hun slag via zoekmachines als google.