Marcel Gelauff bij Tan onder vuur om ‘wit en zwart’

NOS-directeur Marcel Gelauff lag in de RTL Late Night van woensdag behoorlijk onder vuur om het gebruik van de termen ‘wit’ en ‘zwart’ voor de huidskleur van blanke en donkere mensen. Dat was te zien in de uitzending op RTL 4. Er is veel ergernis over het feit dat de NOS heeft besloten om blanke mensen voortaan witte mensen te noemen, omdat blank een te positieve connotatie zou hebben. Maar is het eigenlijk niet vooral zo dat ‘zwarte mensen’ een behoorlijk negatieve connotatie heeft?

Gelauff verdedigde in eerste instantie het besluit om ‘blank’ in de ban te doen. “In de loop van vorig jaar kwamen we tot de conclusie dat het met name als het gaat om de tegenstelling met zwart, dat dan het woord blank minder verstandig is. Blank roept associaties op met rein en schoon en dan is zwart blijkbaar niet rein en niet schoon. Waar het ons om gaat in berichten, zijn de kleuren wit en zwart. Blank is eigenlijk geen kleur. Dat leidde tot het gevoel dat het beter is om bij voorkeur wit tegenover zwart te zetten.”

 

Even later kwam tafelgast John Ewbank met de opmerking of het probleem niet vooral bij de term ‘zwarte mensen’ ligt. “Is ‘zwart’ dan het juiste woord? Ik hoor het net voorbijkomen en denk: een ‘zwarte’ man? Ik denk dan eerder aan een kleurrijk of een donkere man. Zwart? Welke man is zwart? Bij een witte man denk ik ook: wat heeft hij gegeten, is hij bleek, helemaal weggetrokken of ziek?”

Talkshowhost Humberto Tan sloot zich daarbij aan: “Jullie zeggen over blank dat er een negatieve connotatie bij hoort, maar dat kun je natuurlijk ook zeggen bij het woord zwart. Als je kijkt naar zwart geld, zwarte magie, zwarte markt: er staan heel veel negatieve woorden in het woordenboek met de naam zwart. Het had bij wijze van spreken ook blank en donker kunnen zijn. Het is een heel ingewikkelde discussie.”

Marcel Gelauff: “Het heeft altijd iets willekeurigs. Welk woord je ook kiest. Er zijn altijd mensen die andere associaties hebben. Wat je zegt is wel een beetje waar. Ik ben niet wit en Humberto is niet zwart. Uiteindelijk probeer je toch tot een paar woorden te komen die je kunt gebruiken in koppen. Het heeft zijn nadelen, maar je moet iets kiezen.”

Waarom kiest hij niet gewoon voor ‘blank’ en ‘donker’? “Ik denk dat als je dat zou kiezen, dat daar ook nadelen aan kleven. Je zal altijd op een woord of combinatie van woorden uitkomen, waarvan sommigen hem gepast vinden en anderen hem minder gepast vinden. In het Amerikaans hebben ze het vaak over een ‘white male’, daar is het heel gewoon om het wit te noemen. Het is door cultuur bepaald. Op een gegeven moment kom je tot een keuze.”

John Ewbank: “Ik heb een dochter en zij heeft ook donkere jongens in de klas. Als zij het heeft over een leuke donkere jongen, dan zegt zij nooit: ‘Een leuke zwarte jongen.’ Qua spreektaal is dat helemaal niet van deze tijd. Ik begrijp het criterium niet zo goed over ‘wij zijn een afspiegeling van wat er in de samenleving gebeurt’. Om mij heen wordt zwart en wit nooit gebruikt in elk geval.”

Gelauff: “Het wordt ingewikkeld met 17 miljoen mensen in Nederland. Andere mensen zullen dat woord wel gebruiken.”

Zie ook het Nieuwsuur-item over dit onderwerp:

Blank en wit. Deze twee woorden in onze taal leidden deze week tot ophef. De NOS en ook De Volkskrant hebben een voorkeur voor het woord ‘wit’. En juist die keuze roept bij sommigen irritatie en verzet op. pic.twitter.com/RKvulSlPiP

— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) 24 januari 2018

Foto: RTL