'Defensie neemt veiligheid eigen mensen niet serieus'

Goedemiddag. Alweer een rapport dat gehakt maakt van de cultuur van de krijgsmacht. De veilig- en gezondheid van de eigen mensen staat centraal noch bovenaan, concludeert alweer een commissie, ditmaal onder voorzitterschap van oud-Shell-topman Jeroen van der Veer.

Hier zijn uw Dagkoersen, met daarin ook aandacht voor de Nederlandse Leeuw en de SP. Wilt u deze nieuwsbrief dagelijks per mail ontvangen? Regel het eenvoudig via volkskrant.nl/dagkoersen.

RAPPORT VAN DE DAG
Defensie niet veilig

Er zou van alles mis kunnen zijn bij de krijgsmacht, maar: 'De veiligheid en gezondheid van onze militairen staat bij iedereen voorop.' Famous last words van de in oktober vorig jaar afgetreden minister van Defensie Jeanine Hennis (VVD). Vandaag maakte de voormalige baas van Shell, Jeroen van der Veer, korte metten met Hennis' basisgedachte. Defensie neemt de veiligheid van het eigen personeel niet serieus, is Van der Veers conclusie na onderzoek. Daar is de nieuwe minister van Defensie, CDA'er Ank Bijleveld, het helemaal mee eens. 'Veiligheid is onvoldoende onderdeel van de strategie, de structuur, het systeem en de cultuur van de organisatie om een veilige taakuitvoering te waarborgen.'

Een dodelijk ongeluk in 2016 met een mortiergranaat in Mali was de aanleiding voor het onderzoek van Van der Veer, getiteld 'Het kan en moet veiliger'. De Onderzoeksraad voor Veiligheid reconstrueerde dat ongeluk vorig jaar en kwam tot vernietigende conclusies over de 'bedrijfscultuur' van Defensie waarna Hennis aftrad.

'Van der Veer komt van een bedrijf met een diepgewortelde veiligheidscultuur', was de aanprijzing vanmiddag van premier Rutte. Of de voormalige topman een link legt tussen de miljardenbezuinigingen van de voorbije jaren en het ontbrekende veiligheidsbesef, kon Rutte niet overzien. 'Maar dat effect zou er niet mogen zijn.' 

Van der Veer roept het ministerie op tot onder meer permanente bijscholing en het binnen Defensie installeren van een onafhankelijke interne toezichthouder op veiligheid. Alles wat Van der Veer concludeert en aanbeveelt neemt Bijleveld over. Zo bereidt een 'kwartiermaker' nu de komst van de veiligheidstoezichthouder voor.

De Tweede Kamer is geschrokken van het 'snoeiharde' rapport van de commissie-Van der Veer en wil snel een debat. 'Defensie blijkt geen lerende organisatie', vindt VVD'er André Bosman. Volgens Isabelle Diks van GroenLinks heeft Defensie gefaald in het bieden van veiligheid militairen. Maak personeel prioriteit, wil SP'er Sadet Karabulut. Hou nou eens op met al die onderzoeken, is de oproep van de militaire vakbonden aan Defensie, en kom in actie. 'De aanbevelingen moeten dit weekend al allemaal integraal worden overgenomen', zegt AFMP-voorzitter Anne-Marie Snels.

DEBAT VAN DE DAG
Rechtser dan bedoeld

Nationale brainstormsessie of feestje van de rechtse kerk? Vanavond zal volgens verslaggever Ariejan Korteweg blijken hoe we naar de Nederlandse Leeuw moeten kijken, de organisatie die de landelijke debatten wil organiseren die volgens haar door media en politiek worden vermeden. Hoe dat precies in elkaar steekt, beschreef Korteweg vorige week in zijn politieke column.

Vanavond in de Broodfabriek in Rijswijk op de agenda: integratie, immigratie en identiteit. De sprekers zijn goeddeels van (zeer) rechtse signatuur. Joost Niemöller, Wim van Rooy, Ybeltje Berckmoes, Sid Lukkassen, Michiel Hamminga. Rechtser dan volgens de organisatie de bedoeling was. 'Ik baal er ook van', zei mede-initiator Elisabeth Hunyadi tegen de Volkskrant. 'Noem maar mensen die we kunnen vragen.'

In één opzicht is deze rechts-christelijke burgertop al een succes: alle 2000 kaartjes (à 25 euro per stuk) zijn verkocht. Bezoekers kunnen in twee ronden discussiëren over onderwerpen als politieke correctheid, rol van de media en deltaplan voor probleemwijken. Thierry Baudet (Forum voor Democratie), Diederik van Dijk (senator SGP) en Machiel de Graaf (PVV) reageren aan het slot op de voorstellen.

WAAR WE NAARTOE GAAN
Marijnissens eerste SP-congres

De dertigers grijpen de macht bij de SP. Twee jaar geleden nam Meyer (36) het partijvoorzitterschap over van Jan Marijnissen. Vorige maand maakte fractieleider Emile Roemer plaats voor Lilian Marijnissen (32). Morgen volgt Lieke Smits (30) tijdens het congres partijsecretaris en oudgediende Hans van Heijningen op. Verslaggever Frank Hendrickx reist af naar Studio 21 in Hilversum om te zien wat die nieuwe lichting betekent voor de toekomst van de partij. Nieuw vuur, maar dezelfde activistische teksten, analyseert Petra de Koning in NRC.

Wellicht betekent de machtswisseling ook een terugkeer naar de conservatievere sociaal-culturele koers van vader Marijnissen. De afgelopen jaren bouwde Kamerlid Sharon Gesthuizen aan een welkomstcultuur binnen de SP. Grote baas Jan Marijnissen had weinig op met haar ruimhartige vluchtelingenbeleid, verhaalt ze in haar memoires. Vertrekkend secretaris Van Heijningen ziet dat zijn partij bij de nieuwe dertigers in goede handen is. Met een venijnige anekdote rekent hij in NRC nog eens af met Gesthuizen. Haar vluchtelingenkrant uit 2016 vond volgens hem weinig aftrek onder de achterban. 'De belangstelling van onze leden om met die krant in hun hand langs de deuren in discussie te gaan, was minimaal.'

_{Dagkoersen is de politieke nieuwsbrief van de Volkskrant. Tips of opmerkingen? Mail naar haag@volkskrant.nl. Wilt u deze nieuwsbrief per mail ontvangen? Meld u hier aan: volkskrant.nl/dagkoersen.}