Marks & Spencer in de Kalverstraat sluit zijn deuren

Na drie jaar sluit het enige Britse warenhuis in Amsterdam, in de Kalverstraat, zijn deuren. Een grote verrassing is het niet. Marks & Spencer draait al jaren moeizaam en zette eerder dit jaar de grote voorvechter van internationale aanwezigheid, de Nederlander Marc Bolland, aan de kant.

Het is de tweede keer dat 'Markies' zich aan dezelfde steen stoot. In 2001 trok het bedrijf zich ook al uit Nederland terug, waarbij het in 1992 geopende warenhuis aan de Kalverstraat sneuvelde. In 2013 keerde het merk, onder Bolland, terug. Een succes is het nooit geworden.

"Sinds de terugkeer van Marks & Spencer naar Nederland is het niet gelukt de formule succesvol te maken," zegt een woordvoerder van het warenhuis. In 2015-2016 heeft het bedrijf in Nederland een verlies van 2,9 miljoen pond (3,9 miljoen euro) geleden.

Rokin
Er zat ook geen schot in de zaak. Marks & Spencer streek in 2013 in de Kalvertoren neer met het idee zo een voorpost te openen voor een groot warenhuis op het Rokin, in een nog te bouwen winkelpand op de plek van een oud bankgebouw.

Maar nadat eind vorig jaar V&D omviel, rook het Canadese warenhuis Hudson's Bay zijn kans om na Duitsland en België in Nederland neer te strijken.

De uithangbordwinkel van de Canadezen werd in de nieuwbouw aan het Rokin gepland, pal naast de beoogde Marks & Spencer. Nu blijkt dat de Britten zich eerder dit jaar hebben laten uitkopen door de Canadezen die alle ruimte in het nieuwbouwpand claimden en niet naast een concurrent wilden zitten. 

Snelwegsupermarkt
"We hebben een bod gekregen dat we niet konden afslaan." En daarmee is ook de beoogde groei in Nederland definitief van de baan. Een jaar geleden sloot Marks & Spencer al zes snelwegsupermarkten die het in 2014 bij pompstations van BP had geopend, omdat 'Nederlanders niet toe zijn aan boodschappen doen langs de snelweg.' Daar denkt Albert Heijn anders over, want die is onlangs in het gat gesprongen en heeft zes AH to Go's bij BP-stations geopend. 

De tegenslag in Nederland is exemplarisch voor de rest van Europa, waar 'Marks and Sparks' 53 eigen zaken uitbaat. Ze zitten al vijf jaar in de rode cijfers - vorig jaar 45 miljoen pond (61 miljoen) op een omzet van 171 miljoen (232 miljoen euro). Op Tsjechië na - waar het nog niet uit een verbond met een lokale partner kan stappen - sluiten de Britten nu het grootste deel van hun eigen vestigingen op het vasteland, volgens een Britse retaildeskundige 'niets minder dan een tweede Duinkerken voor het iconische Britse merk'.

Brexit?
"In de meeste landen waren de vooruitzichten niet best," zegt de woordvoerder. "En er zat ook geen verandering in." De Britse keuze om de EU te verlaten heeft volgens hem geen rol gespeeld. "Dit proces is al ingezet voor het Brexit-referendum. 

De Britse media denken daar echter anders over: door de enorme Brexitval van het pond ten opzichte van de euro is het nog onrendabeler voor het bedrijf geworden om producten die in ponden bij leveranciers zijn besteld door de consument in euro's te laten afrekenen. 

Marks & Spencer, dat ook in Groot-Brittannië moeizaam draait, trekt tussen de 150 en 200 miljoen pond (170-225 miljoen euro) uit voor de sanering, onder meer om huurcontracten af te kopen.Voor de 160 Nederlandse winkelmedewerkers die dinsdagochtend over de sluiting zijn ingelicht, komt een afvloeiingsregeling. 

Wel blijven buiten Groot-Brittannië 268 zelfstandige vestigingen die onder de M&S vlag worden uitgebaat open. Die franchisebusiness is wel winstgevend voor de keten. Ook blijft de Nederlandse website actief en biedt Marks & Spencer producten aan via Zalando.

In het Verenigd Koninkrijk gaat Marks & Spencer zich juist meer richten op de verkoop van etenswaar, in een poging een alternatief te vinden voor de dalende kledingverkopen. Zo komen er 200 vestigingen van supermarkt Marks & Spencer Simply Food bij. In zestig gevallen komen ze in de plaats van een M&S-warenhuis. De keten heeft nu 600 Simply Foodwinkels en 300 warenhuizen in Groot-Brittannië. De operatie kost het merk de komende vijf jaar 350 miljoen pond.