Twee vrijgesproken Turkse journalisten mogen de cel toch niet uit
De verwarring in Turkije is compleet nu een uitspraak van het constitutioneel hof om twee journalisten vrij te laten in de wind wordt geslagen.
Van de ene verbazing in de andere viel Yaman Akdeniz de afgelopen dagen. Donderdag was de rechtsgeleerde aan de Bilgi-universiteit in Istanbul nog aangenaam verrast door de uitspraak van het Turkse constitutionele hof. Dat bepaalde dat er onvoldoende bewijs is om de twee journalisten, Mehmet Altan en Sahin Alpay, gevangen te houden.
De twee zitten sinds de mislukte staatsgreep in de zomer van 2016 in voorarrest, omdat ze ervan worden verdacht lid te zijn van een terroristische organisatie en zouden hebben geprobeerd de regering omver te werpen. Omdat de journalisten menen dat hun arrestatie onrechtmatig is, stapten ze naar het constitutioneel hof, dat hen dus in het gelijk stelde.
De twee lagere rechtbanken die hun zaken in behandeling hebben, willen hen niet laten gaan
Een heel belangrijke uitspraak, zegt Akdeniz. “Het hof oordeelde dat hun recht op de vrijheid van meningsuiting is geschonden en dat het niet nodig was om in een democratische maatschappij hun journalistieke activiteiten aan banden te leggen.”
De eerste uitspraak
Het was de eerste uitspraak van het constitutioneel hof in een zaak aangespannen door een journalist sinds de couppoging van 2016 en zou een precedentwerking kunnen hebben. In totaal zitten er momenteel zo’n 160 journalisten in Turkije achter de tralies. Elke zaak is weer anders, maar een aantal van hen heeft een soortgelijke zaak aangespannen bij het hof.
Tekst loopt door onder de foto
Voor de Silvirigevangenis bij Istanbul had een groepje mensen zich donderdag na de uitspraak al verzameld om de twee journalisten te kunnen verwelkomen. Maar ook na uren kwamen Altan en Alpay niet door de gevangenispoort de vrijheid tegemoet gelopen. De twee lagere rechtbanken die hun zaken in behandeling hebben, willen hen namelijk niet laten gaan. Een van de rechters liet weten eerst de details omtrent de uitspraak te willen bestuderen. Die zijn al te lezen op de website, twitterde een medewerker van het constitutioneel hof daarop gepikeerd.
Bizarre, unieke situatie
“Een bizarre, unieke situatie”, zegt Akdeniz. “Het duurt in de regel hooguit een paar uur voordat iemand na een beslissing van het constitutioneel hof wordt vrijgelaten. Die beslissing is namelijk bindend. Wat de lagere rechtbanken ervan vinden is daarna dus helemaal niet meer van belang.”
Net zo min als de mening van politici over de uitspraak ertoe zou moeten doen, vervolgt hij. “Die maken immers geen deel uit van het hof.” Toch meldde vicepremier Bekir Bozdag dat de uitspraak ‘verkeerd’ is. Het constitutionele hof is in zijn ogen in deze zaak haar boekje te buiten gegaan, twitterde hij. Ze kan volgens Bozdag bij individuele zaken “niet als een soort hof van beroep opereren”.
Verbaasd dat politici zich met de zaak bemoeien is Akdeniz niet. “Welkom in Turkije.” Bezorgd over het verdere verloop is hij wel. “Het constitutioneel hof kan niets doen om de beslissing op te leggen. Als de journalisten niet worden vrijgelaten, ligt een juridische én politieke crisis op de loer.”
Wie zijn Sahin Alpay en Mehmet Altan?
Sahin Alpay (73 jaar) is een politicoloog en columnist. Hij schreef columns voor de inmiddels gesloten krant Zaman. Hij zit al ruim een jaar in voorarrest. Ook Mehmet Altan (65 jaar) is columnist en schreef verschillende boeken over de Turkse politiek. Ook was hij als econoom verbonden aan de universiteit van Istanbul. Na de mislukte staatsgreep in de zomer van 2016 werd hij samen met zijn broer Ahmet Altan opgepakt.