"Schaamteloos racistisch": storm van kritiek op Trumps uitlatingen over "shithole-landen"

Tijdens een vergadering met zes senatoren over migratie in de Oval Office vroeg Donald Trump gisteren: "Waarom komen al die mensen uit klotelanden naar hier?" Hij doelde op burgers uit Haïti, El Salvador en Afrikaanse landen, die andere politici die deelnamen aan de meeting opnieuw wilden beschermen, in ruil voor geld voor Trumps muur en een inperking van de visumloterij. Maar Trump wou naar eigen zeggen liever migranten verwelkomen uit landen als Noorwegen. De president liet op Twitter weten dat hij de term 'shithole countries' niet heeft gebruikt en dat het is verzonnen door Democraten.

Opvallend ditmaal: het Witte Huis ontkende de boude uitspraken tot nu toe niet. Het hield het bij: "Sommige politici in Washington kiezen ervoor te vechten voor vreemde landen, maar president Trump zal altijd vechten voor het Amerikaanse volk."

Nochtans kreeg Trump meteen de wind van voren. Opvallend is de cover van De New York Daily News, die vandaag uitpakt met een brutale cartoon van een aangepast 'lachend kakske' met de ogen, de mond en het haar van Donald Trump. Onderschrift: "Shit for brains" (stront als hersenen). Op Twitter heeft de krant de pagina gepost met het expliciete bijschrift: "@realdonaldtrump takes a dump on the American dream" (Trump kakt op de Amerikaanse droom).

Ook CNN-ankers gingen gisteravond meteen fors in de aanval. Vorige maand raakte bekend dat de president geregeld "met haat" naar CNN kijkt, "vooral naar Don Lemon". Als hij dat gisteravond om 22 uur ook deed, waren de eerste woorden die hij hoorde: "De president van de Verenigde Staten is een racist."

Lemon wond er geen doekjes om: "Velen van ons wisten dat al. Zijn opmerkingen zijn walgelijk. Er is andere taal die ik zou willen gebruiken, maar ik ben op televisie. Maar weet je wat? Dit is niet schokkend. Zelfs niet verrassend, want dit is wie Donald Trump is." 

"Dit is niet raciaal, dit is niet raciaal beladen. Het is racistisch. Laten we onszelf niks wijsmaken, laten we niet rond de pot draaien: het gevoel dat de president vandaag uitdrukte is een racistisch gevoel", zei Anderson Cooper van CNN, die Trump een grote "onwetendheid" verweet. 

Stabiele leider

In alle satirische nieuwsshows werd gisteravond gretig op het nieuws ingepikt. "De hele week heeft president Trump wanhopig geprobeerd ons te overtuigen dat hij een stabiele leider is", zei Stephen Colbert in The Late Show. "Zoals veel mannen van zijn leeftijd kan hij dat maar even volhouden. Vandaag is hij opnieuw de onstabiele, reactionaire president die we kennen."

"Dit zijn geen shithole-landen", aldus Colbert. "Om te beginnen: Donald Trump is niet hun president." De tv-komiek ging verder met een imitatie van de president: "Noorse mensen, mensen met blond haar, die veel zonnecrème nodig hebben. Begrijp je wat ik zeg? Ik ben een racist, begrijp je dat?"

Trevor Noah zei in The Daily Show dat hij zich persoonlijk aangevallen voelt. "Als iemand van South Shithole, ben ik beledigd, meneer de president. "Want niet alleen denkt hij dat bruine landen shitholes zijn, hij denkt ook dat we niet zullen weten wat hij gezegd heeft. Het kan enkele weken duren, maar zo gauw de nieuwsezel onze dorpen bereikt heeft, zullen we zeer kwaad zijn."

Ook Jimmy Kimmel kon zijn oren niet geloven. "Dit is een echt citaat van de echte president van de Verenigde Staten", zei hij tegen het publiek van Jimmy Kimmel Live. "Ik ben er zeker van dat het toeval is dat de landen die hij shitholes noemt bevolkt worden door gekleurde mensen, en dat de immigranten die hij wil uit Noorwegen dat niet zijn. Want als het dat niet is, betekent dat dat we voor een racist gestemd hebben. En dan zouden we hem met hooivorken uit het Witte Huis moeten verjagen."

En toen Seth Meyers van Late Night het nieuws vernam, wandelde hij wanhopig weg van de set.

Politici: "In strijd met de waarden van onze natie"

Ook politici, zowel Democraten als Republikeinen, reageren verontwaardigd. "Zijn opmerkingen zijn onaardig, verdelend, elitair, en in strijd met de waarden van onze natie", zegt Republikeins volksvertegenwoordiger Mia Love. "Mijn ouders komen uit een van die landen, maar legden met trots een eed van trouw af aan de VS en namen de verantwoordelijkheden op zich die horen bij het burgerschap. Ze hebben hard gewerkt, belastingen betaald, en vanuit niets kansen gecreëerd voor hun kinderen."

"Ik heb het eerder al gezegd, en doe dat nu opnieuw: Donald Trump is een racist", tweet Democratisch volksvertegenwoordiger Ruben Gallego. "Onverdraagzaamheid zou geen plaats mogen hebben in het Witte Huis."

Republikeins politicus Ileana Ros-Lehtinen zegt dat de president "de bijdrage negeert die duizenden Haïtianen gedaan hebben aan onze samenleving en natie". "Zulke taal hoort niet thuis in kleedkamers en hoort ook niet thuis in het Witte Huis." Ook de Democraat Adriano Espaillat neemt het op voor Haïti. "Het is geen shithole", zegt hij, "maar een heel trots volk. Mensen die de eindjes aan elkaar proberen te knopen. Mensen die hun land weer proberen op te bouwen."

"Eigen immigratie-achtergrond vergeten"

Trumps uitspraken dreigen zijn relaties met andere landen nog te bemoeilijken. Mexicaans president Vicente Fox reageert alvast niet opgetogen. Hij vraagt Trump op Twitter of hij misschien zijn eigen immigratie-achtergrond vergeten is. "Jouw mond is de vuilste shithole ter wereld", schrijft hij. "Met welke autoriteit verkondig je wie welkom is in Amerika en wie niet. Amerika's grootsheid is gebouwd op diversiteit."

Ook Samantha Powers, gewezen Amerikaans ambassadeur voor de Verenigde Naties, reageert: "Jammerlijke racistische opmerkingen van een rampzalig onwetend persoon die gedachteloos een wreed beleid steunt."

En John Brennan, voormalig CIA-directeur, tweette: "Lady Liberty, onze stichters en vele generaties van rechtsdenkende Amerikanen huilen allemaal vanavond om de afschuwelijke opmerkingen van Donald Trump, die dagelijks zijn zware tekortkomingen maar blijft aantonen."

Fox steunt president

Maar terwijl iedereen zijn uitspraken veroordeelt, schaart Fox News zich achter de president. Presentator Tucker Carlson reageerde als eerste in een tweet. "Optie A: El Salvador is geen shithole, dus heeft het geen beschermde status nodig en moeten migranten meteen teruggestuurd worden. Optie B: El Salvador is een shithole."

Een zelfde teneur was te horen in het programma The Five. "Ik denk dat het ofwel fake news is, ofwel, als het waar is, is het hoe de vergeten mannen en vrouwen in Amerika aan de toog praten", zei Jesse Watters. "Dit is hoe Trump de mening van het volk vertolkt."