Dat blijkt uit een rapport van kenniscentrum Vektis en het Talma Instituut van de Vrije Universiteit vrijdag. In het rapport werden declaraties van zorgverzekeringen vergeleken vanaf 2014 tot en met 2017.
In 2014 werkte 2,8 procent van alle ggz-aanbieders zonder overeenkomst met de zorgverzekeraar. In 2016 steeg dit naar 5 procent van alle psychologen en psychiaters. Dat is een toename van bijna 80 procent.
Bij niet-gecontracteerde zorgverleners wordt 75 procent van de marktprijs vergoed door zorgverzekeraars. De resterende 25 procent kan worden geïnd bij de patiënt, maar wordt vaak kwijtgescholden.
Uren
De zorgverleners zonder contract bij een zorgverzekeraar, bijvoorbeeld psychologen of wijkverplegers, zijn bovendien veel duurder dan de bureaus die wel zijn aangesloten bij een zorgverzekeraar.
Per patiënt besteden ze 2,7 keer zoveel uren en ze zijn twee keer zo duur, zegt het onderzoek. De onderzoekers denken dat de stijging van het aantal uren is toe te schrijven aan intensievere zorg door ongecontracteerde zorgverleners.
"Niet-gecontracteerde zorgbureaus zijn gebaat bij meer uren. Hoe meer zij declareren, hoe hoger de totale inkomsten. Dat leidt tot het aanbieden van extra zorgdiensten waar de premiebetaler misschien niet voor wil opdraaien", stelt onderzoeker Xander Koolman van het Talma Instituut.
Volgens het onderzoek worden de extra uren niet per se besteed aan zorg voor kwetsbare ouderen. "Het zijn juist de jongere leeftijdsgroepen die extra behandeld worden", aldus Koolman.
Ook blijkt dat niet-gecontracteerde psychische hulpverleners een kwart minder patiënten hebben uit de lagere sociaal-economische klassen en een kwart meer uit de hogere sociaal-economische klasse dan de gecontracteerde zorgaanbieders.
Te weinig zorg
"De vraag is welke manier van zorginkoop goed is, zegt Koolman. "Gecontracteerde zorg levert waarschijnlijk te weinig zorg, terwijl de niet-contracteerde zorg waarschijnlijk juist meer zorg biedt dan de burger kan betalen."
Zorgverzekeraars kopen zorg in bij zorgaanbieders, zoals wijkverpleegkundigen of psychologen. Om de premies laag te houden kopen ze vaak een zuinig aantal diensten en uren in en worden er strenge prijsafspraken gemaakt. Gaan ze over het aantal uren van een patiënt heen, dan kost dat de patiënt geld.
"Maar als zorgverzekeraars te streng inkopen, dan lopen de zorgaanbieders weg", zegt Koolman. "Zorgverzekeraars blijven echter verantwoordelijk voor de toegang tot de zorg voor hun verzekerden."