Sheila Sitalsing fileert de kersttoespraak van de koning

Een van de eerste dingen die ik leerde toen ik stukjes voor een krant begon te schrijven, is dat het een zwaktebod is de begrippenparen 'steeds meer' en 'steeds vaker' te gebruiken als aanleiding voor serieuze verslaggeving. Want hoe véél meer, en in vergelijking met wat en wanneer - stel zulke vragen aan de steedsmeerzeggers en al snel blijkt dat een en ander gebaseerd is op de observatie van de oudtante van de buurvrouw. Want die heeft 'steeds meer' het idee dat het helemaal mis gaat in het land.

Nog zo'n teken dat de lezer een stukje gerust mag overslaan: de woordcombinatie 'het lijkt'. De ultieme slag om de arm, de eenvoudigste manier om ongecheckte uitspraken te doen, om luiheid te maskeren, om beweringen de wereld in te helpen zonder je de moeite hoeven te getroosten het waarheidsgehalte te controleren.

Toen kwam de kersttoespraak van de koning voorbij. Daarin maakt de vorst gewag van 'steeds meer mensen' die 'zich terugtrekken in hun eigen kamer, zonder besef van het huis dat we samen delen'. Het wordt ook, meent hij, 'steeds moeilijker om elkaar in het dagelijks leven te ontmoeten', al is hij daar niet helemáál zeker van, want hij voegt er voor de zekerheid 'het lijkt' bij. Kerk, kantoor, café, sportclub en school worden genoemd als locaties 'die de verbindende factor steeds meer verliezen'. Er zijn ook 'steeds meer mensen' die 'hun digitale deur het liefst dicht houden en alleen nog maar kennis nemen van ideeën en meningen die hun groepsgevoel en mening bevestigen'.

Als de koning dit als ingezonden stuk bij de krant had aangeboden, gewoon als Willem van Buren, was het - denk ik, hoop ik - teruggestuurd met een dringend verzoek om toelichting.

Kunt u erbij zetten hoevéél meer mensen zich 'terugtrekken in hun eigen kamer zonder besef van het huis dat we samen delen'? Welk huis? Is het zo ongezellig op de Eikenhorst, was Máxima weer eens met slaande deuren naar eigen vleugel afgetaaid toen de koning zijn stukje moest schrijven en waarom moet de natie daar in een kersttoespraak mee worden lastiggevallen?

Hoezo is het 'steeds moeilijker om elkaar te ontmoeten'? Heeft de koning last van contactgestoordheid? Waarom moet ik erbij betrokken worden als hij er niet in slaagt normale mensen te ontmoeten? Misschien zou het helpen als hij in een rijtjeshuis ging wonen, of af en toe iets zou kopen op de markt, dan ontmoet een mens zich te pletter. Heeft hij de flexplekterreur gemist, die er mede verantwoordelijk voor is dat men op kantoor aan de lopende band vreemde types ontmoet?

Hoevéél meer mensen 'houden hun digitale deur het liefst dicht'? Of kletst hij de babbelende meute na, al die ongeverifieerde kletskoek over bubbels die er vroeger zogenaamd niet zouden zijn geweest, toen je de zuil ARP-NCRV-CNV-Trouw niet uit mocht, of de zuil SDAP-Vara-NVV-Het Vrije Volk.

Leest die man weleens een rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau, dat er met enige regelmaat met onderzoekers op uit trekt om te meten wat er écht leeft onder de mensen? Meestal is dat optimisme. En geluk, vrolijkheid, vrijwilligerswerk, mantelzorg en gemeenschapszin, op een stabiel tamelijk hoog niveau.

Maar rapporten lezen kost tijd. Sneller is het te lamenteren over bitterheid op Twitter. En de koning heeft niet eens een eigen twitteraccount.