Motorclubs lijken niet te remmen
Een club met criminele leden is nog geen criminele organisatie. De poging van het Openbaar Ministerie om motorclub Bandidos te verbieden, waarover de rechter zich morgen uitspreekt, kan dan ook mislukken.
De top van motorclub Satudarah viert hoogstwaarschijnlijk Kerst in de cel, en zij zijn niet de enigen. Ook president Lysander de R. van de Haarlemse Hells Angels zit 'binnen'. Henk Kuipers, voorman van No Surrender, is opgepakt voor onder meer afpersing. Zijn voorganger Klaas Otto is ook al meer dan een jaar van de straat.
In de strijd tegen de criminele motorclubs heeft de politie, onder regie van het Openbaar Ministerie en burgemeesters, aardige successen geboekt. Overal in Nederland worden illegale clubhuizen van motorclubs gesloten. En in elke regio worden wel leden van de clubs vastgezet. Niet voor geringe beschuldigingen. Zo wordt No Surrender-topman Kuipers verdacht van drie afpersingen en acht andere strafbare feiten zoals mishandeling en diefstal met geweld.
Het OM bouwt een dossier op zodat hij vervolgd kan worden voor het leiderschap van een criminele organisatie. Via een civiele procedure hoopt het OM daarna bij de rechter een verbod op No Surrender te krijgen en daarmee een definitief einde te maken aan de criminele motorclub.
Georganiseerde criminaliteit
Of dat lukt, is zeer de vraag. Morgen spreekt de rechtbank Utrecht zich uit over een vergelijkbaar verbod voor de motorclub Bandidos.
Sinds 2012 worden de motorclubs gezien als een vorm van georganiseerde criminaliteit die de samenleving ernstig ondermijnt. Het ministerie van justitie en veiligheid heeft van de motorclubs een speerpunt van beleid gemaakt.
Ook het aantal groepen dat criminele hand- en spandiensten voor de grote clubs verricht, is gestegen
Dat neemt niet weg dat er sprake is van een sterke groei van het aantal afdelingen van de motorclubs, blijkt uit onderzoek van Arjan Blokland, dat vandaag gepubliceerd wordt. In maart 2011 waren er nog minder dan veertig 'chapters'. In juni vorig jaar steeg het aantal afdelingen richting 140, ontdekte de hoogleraar criminologie aan de Universiteit Leiden.
Ook het aantal groepen dat criminele hand- en spandiensten voor de grote clubs verricht, is gestegen. Hoeveel leden er zijn, is niet bekend. De motorclubs houden er geen ledenlijsten op na. In december 2015 is de politie gevraagd met cijfers te komen. Dat leverde een bestand van 1617 namen bij de grote clubs, die worden geholpen door zo'n 473 ondersteunende leden.
Criminele loopbaan
Criminoloog Blokland heeft onderzoek gedaan naar de criminele loopbaan van deze leden. De gemiddelde leeftijd is 42,5 jaar, bij de supportgroep is dat 39,5 jaar. Ruim 85 procent van de clubleden is minimaal één keer veroordeeld. Bij de supportleden is dat 78 procent. Een veroordeeld lid heeft gemiddeld 9,4 veroordelingen op zijn kerfstok. En één op drie is zelfs meer dan tien keer veroordeeld. De helft van de veroordeelden stond voor de rechter vanwege een geweldsdelict. Bij de supportleden is dat iets lager.
Blokland wijst erop dat er grote verschillen zitten tussen de loopbanen van motorclubleden. Tegenover de imposante criminele carrières staan ook leden zonder veroordelingen. Vijftien procent heeft geen strafblad en 18 procent heeft minder dan twee veroordelingen.
De criminoloog ziet niet alleen verschillen tussen motorleden, maar ook tussen clubs. Niet iedere club is even crimineel. Blokland ziet een tweedeling: Spiders, Veterans, Black Sheep, Demons, Rogues en Rebel Crew laten zich als motorclub definiëren. Bandidos, Hells Angels, No Surrender, Satudarah en Trailer Trash daarentegen verdienen op basis van het criminele gedrag van leden en leiders het stempel 'bende', blijkt uit het onderzoek van Blokland.
Volgens de onderzoeker, die zijn bevindingen publiceert op de website voor Politie en Wetenschap, wil dat zeker niet zeggen dat een motorclub met veel criminele leden te kwalificeren is als een criminele organisatie. Mocht de rechter dat in het geval van Bandidos wel beslissen, dan ligt een nieuwe weg open in het weren van motorbendes.
Een club verbieden lukt bijna nooit
De rechtbank Utrecht oordeelt morgen of de motorclub Bandidos kan worden verboden. Eerdere pogingen - het ging toen om een verbod op de Hells Angels - strandden bij de Hoge Raad. Het hoogste rechtscollege trok toen een streep tussen het gedrag van de leden en dat van de club.
Het is slechts één keer voorgekomen dat een club werd verboden. De Hoge Raad accepteerde het verbod op de pedofielenvereniging Martijn. De bescherming van de gezondheid van het kind won het toen van het recht van de leden van Martijn op de vrijheid van meningsuiting en het recht op vereniging.