Trumps belastinghervorming is vooral een 'kerstcadeau' voor Trump zelf
Deze week lijkt het dan zowaar te gaan gebeuren: Donald Trump krijgt voor het eerst in zijn presidentschap, nog net in zijn eerste jaar, een echt belangrijke wet te ondertekenen, over de belastingheffing vanaf volgend jaar.
Hij noemt het een 'gigantisch kerstcadeau' voor de Amerikanen, maar het is ook kerstcadeau voor de president, zowel politiek als vermoedelijk financieel.
De wet komt als alles goed gaat deze week in stemming. De Republikeinen hebben hem aangepast aan de wensen van de laatste dissidenten in hun eigen partij, waarmee de meerderheid voor de eindversie zowel in het Huis van Afgevaardigden als in de Senaat gegarandeerd zou moeten zijn.
Het is in veel opzichten niet de wet die Trump en de Republikeinen aan de kiezers beloofden
Het is in veel opzichten niet de wet die Trump en de Republikeinen aan de kiezers beloofden. Het doen van aangifte zou veel eenvoudiger worden, je kon met een ansichtkaart aan informatie volstaan. De mensen met een laag of midden-inkomen zouden er fors op vooruit gaan, mensen met een hoog inkomen in het geheel niet, zo garandeerde minister van financiën Steve Mnuchin. Steenrijke mensen als president Trump zelf zou het zelfs pijn doen, omdat hen een aantal manieren om belasting te besparen zou worden afgepakt. En de staatsschuld zou er per saldo niet van stijgen.
Staatsschuld
De werkelijkheid wordt anders. Toegegeven, een groot aantal belastingbetalers hoeft geen aftrekposten meer bij elkaar te zoeken, omdat het voor hen voordeliger is geworden te kiezen voor een sterk verhoogde standaardaftrek. En de belasting over het inkomen dat na die aftrek overblijft, wordt een paar procent lager.
Maar ook voor rijke mensen gaat het belastingtarief omlaag. Voor bedrijven gaat het zelfs heel fors omlaag, van 35 procent naar 21 procent – al betaalden veel bedrijven voorheen al niet het volle pond doordat er vele uitzonderingen waren.
Redeneringen met gaten zijn er in overvloed te horen rond de belastingwetgeving
En de staatsschuld stijgt wel degelijk door het nieuwe belastingregime. Hoeveel, dat is niet bekend, want een officiële berekening van de effecten van de laatste versie is er nog niet. Maar over eerdere versies oordeelden de ambtelijke belastingrekenaars van het Congres dat van de anderhalf biljoen belastingverlichting er ongeveer een half biljoen terugverdiend zou worden doordat bedrijven en werknemers meer zouden gaan verdienen. De rest moet worden geleend.
Gaten
Volgens de Republikeinen klopt daar niets van. Ze rekenen erop dat de economie veel harder gaat groeien dan de economische modellen voorspellen, onder andere doordat de regering-Trump zo hard bezig is het bedrijfsleven te verlossen van lastige regels. En dan komt het geld dus wel terug, zeggen ze.
Die redenering kun je natuurlijk ook omkeren: als het afschaffen van regels zorgt voor meer groei en dus meer belastinginkomsten, dan zou je daarmee de staatsschuld kunnen verminderen – als je tenminste de belasting niet verlaagt. Doe je dat toch, dan zorg je dus wel degelijk voor een staatsschuld die hoger is dan hij anders zou zijn geweest.
Maar redeneringen met gaten zijn er in overvloed te horen rond de belastingwetgeving. De wet regelt bijvoorbeeld dat de belastingvermindering voor bedrijven permanent is, maar die voor gewone burgers na 2025 afloopt. Dat was nodig om de totale kosten van het pakket binnen de anderhalf biljoen te houden, een bovengrens die in de Senaat was afgesproken. Permanent kunnen we die verlaging niet maken, aldus de Republikeinen, want dan kost de wet teveel. Tegelijkertijd stellen ze de burgers gerust: in 2025 zal het Congres de verlagingen vast wel verlengen. Waarom ze dat een goed idee vinden, gegeven het feit dat ze nu zeggen dat het te duur zou zijn, leggen ze niet uit. En of zij dan nog steeds aan de macht zullen zijn, is ook maar de vraag.
Touwtrekken
Het is ook lastig de wet verdedigen, omdat veel details door lobbyisten van grote bedrijven of bedrijfstakken zijn aangedragen. Of door Congresleden die zagen aankomen dat mensen in hun district nadeel zouden ondervinden. Zo werkt het nu eenmaal in de Amerikaanse politiek, of je nu Republikein of Democraat bent. Het eindresultaat van dat soort touwtrekken is zelden een mooi product waarmee je de kiezers gemakkelijk overtuigt.
Als Trump de belastingwet deze week ondertekent, stijgt zijn netto inkomen waarschijnlijk met miljoenen
Dat is tot nu toe dan ook nog niet gelukt. Volgens de laatste peilingen is maar 31 procent van de Amerikanen te spreken over het nieuwe belastingplan. De Republikeinen hopen dat de stemming omslaat als in de loop van februari werknemers op hun loonstrook gaan zien dat ze meer nettoloon overhouden. De Democraten rekenen erop dat de kritiek alleen maar groter zal worden als Amerikanen doorkrijgen dat het extra geld dat de bedrijven overhouden naar de aandeelhouders gaat, en niet naar investeringen die banen opleveren.
En de Democraten zullen ook niet ophouden te wijzen op een van de prominentste profiteurs van de nieuwe wet: Donald Trump. Zijn voorspelling dat hij flink te lijden zou hebben van het afschaffen van enkele speciale regels is niet uitgekomen: die regels blijven bestaan. Als hij de belastingwet deze week ondertekent, stijgt zijn netto inkomen uit de onroerend goed-activiteiten van de Trump Organization waarschijnlijk met miljoenen.
Met hoeveel precies, dat is niet te zeggen, want Trump heeft zijn belastingaangiften over de afgelopen jaren nooit vrijgegeven. En daar heeft hij na deze week betere redenen voor dan ooit.