Wit privilege schaadt rechtvaardig debat
Lulu Helder verbaast zich over het feit dat ze een 'zwarte antropologe' wordt genoemd, terwijl haar collega die wit is niet als zodanig wordt aangesproken. Een typisch voorbeeld van wit privilege, stelt de antropologe.
Met verbazing lees ik in een artikel over Zwarte Piet dat ik een 'zwarte antropologe' wordt genoemd, terwijl antropoloog Markus Balkenhol in hetzelfde artikel gevrijwaard blijft van deze identiteitspolitiek (Trouw, 23 november).
Redacteur Edwin Kreulen parafraseert een observatie die ik deed over de duur van het verzet tegen Zwarte Piet, als samenstelster van een wetenschappelijke bundel over dit onderwerp (samen met Scotty Gravenberch). Het doel van zijn typering 'zwarte' antropologe wordt niet toegelicht in het stuk, maar als vanzelfsprekend opgeschreven.
De etniciteit van Balkenhol, die uitlegt waarom hij denkt dat de generatie allochtonen die in Nederland is geboren en geworteld (...) Zwarte Piet niet meer pikt, blijft onbenoemd. Balkenhol is een witte antropoloog.
Het feit dat zijn status en positie als lid van de dominante groep er niet toedoet voor zijn standpunt, is een klassiek voorbeeld van white privilege
Waarom is dat relevant in een debat dat allesbehalve machtsvrij is? Door Balkenhols etniciteit buiten beschouwing te laten wordt zijn standpunt een bepaalde neutraliteit c.q. objectiviteit toebedeeld. Het feit dat zijn status en positie als lid van de dominante groep er niet toedoet voor zijn standpunt noch voor het feit dat zijn stem gehoord wordt, is een klassiek voorbeeld van white privilege. Het witte privilege waar veel over geschreven is tijdens de discussie over Zwarte Piet.
We zien dit vaker. Tal van witte auteurs/wetenschappers/politici/burgers/ journalisten mengen zich in deze discussie over racisme, zonder dat hun huidskleur of afkomst wordt genoemd. Ondanks hun machtspositie, betrokkenheid, of emoties en felheid waarmee ze deelnemen aan de dialoog.
Subtiel wordt op die manier gecommuniceerd: witte kennis is neutraal, en bevindt zich boven andere partijen. Het wordt gepresenteerd als de 'rationele stem', die de kritiek en ervaringen van mensen met een migratie-achtergrond duidt. Kennis afkomstig van zwarte wetenschappers is daarentegen wel gesitueerd en vooral gebaseerd op persoonlijke, emotionele betrokkenheid en zelden op feiten. Die hoeven we dus minder serieus te nemen.
Rechtvaardigheid
De nog altijd aanwezige marginalisatie van zwarte stemmen, verklaart ook waarom het zwartepietdebat al decennia duurt, en de negerknecht in veel steden met veel sadisme en fanatisme nog wordt opgevoerd. Dit debat is allesbehalve machtsvrij. Om rechtvaardigheid te verzekeren, dien je de gesprekspartner met een migrantenachtergrond als gelijke te erkennen. Pas dan kun je komen tot gedeeld begrip.
Lees ook de column van Seada: Gloria, geniet van de witte woede en de afgunst