"Ik val nu echt van mijn stoel", zei CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt donderdag tijdens een debat over de Belastingdienst.
"De voorganger heeft de Belastingdienst nog problematischer achtergelaten dan ik al dacht", vulde Steven van Weyenberg (D66) aan.
De Kamer had zojuist te horen gekregen dat staatssecretaris Menno Snel (Financiën) in oktober op de hoogte werd gesteld door zijn ambtenaren over het feit dat een nieuw systeem om de schenk- en erfbelasting te innen niet werkte. Daardoor liep de fiscus dit jaar 450 miljoen euro aan belastinginkomsten mis. Dat wordt later alsnog geïnd.
Het nieuwe systeem had dit jaar in werking moeten treden, maar door technische problemen lukte dat niet. Ondertussen werd de oude inningsmethode stopgezet en trad vertraging op omdat de medewerkers handmatig aan de slag moesten gaan.
Al die tijd bleef de politieke top, die verantwoordelijk is voor de Belastingdienst, in het ongewisse. Snel, pas zes weken in functie, liet daarom weten "onaangenaam verrast" te zijn.
"Dat is een slecht besluit. Ik kan niet anders zeggen", zei de bewindsman. "Men dacht, het komt wel goed, maar het kwam niet goed."
Rente
Snel is zich ervan bewust dat deze situatie voor belastingplichtigen, die toch in een moeilijke periode zitten omdat ze een dierbare hebben verloren, vervelend is.
Daarom brengt de Belastingdienst geen belastingrente in rekening bij mensen die de dupe zijn van de vertraging. De maatregel geldt voor aangiften met betrekking tot overlijden vanaf 1 januari 2017. De reeds in rekening gebrachte rente wordt teruggestort.
Feitenrelaas
De Kamer vraagt om een feitenrelaas. Een politiek gevoelige stap omdat parlementariërs daarmee de reguliere informatievoorziening via brieven en schriftelijke antwoorden van het ministerie onvoldoende vinden.
Het voorval doet sterk denken aan de problemen die de Belastingdienst eerder had met de uit de hand gelopen vertrekregeling. Ook toen verzweeg de ambtelijke top de problemen voor hun politieke bazen en werd de Kamer in een laat stadium op de hoogte gesteld.
Commissie
Het leidde tot een onderzoek en aanbevelingen van een speciale commissie. Dat de problemen van nu bijna identiek zijn aan die van een jaar eerder, geeft de Kamer niet veel vertrouwen. "We zijn geen millimeter opgeschoten", vond Van Weyenberg dan ook. Omtzigt wordt er "moedeloos" van.
De commissie oordeelde dat er een gebrek is aan regie en tegenspraak bij de Belastingdienst. Daarom luidde een van de aanbevelingen dat er een formele communicatielijn met de verantwoordelijke bewindspersonen moet komen.
"Je kunt nu concluderen dat niet alle lessen helemaal geleerd zijn", zei Snel daar met enig gevoel voor understatement over. "Voor de uitvoering van de Belastingdienst moet het helder zijn dat die implicaties kunnen hebben voor de beleidsmakers", aldus de staatssecretaris.