Direct naar artikelinhoud
Column

Gloria, geniet van de witte woede en de afgunst

Gloria, geniet van de witte woede en de afgunst
Beeld Maartje Geels

Beste Gloria Wekker, Het was te voorspellen: de witte woede die deze week losbarstte toen u de Joke Smit-prijs kreeg toegekend voor uw langdurige strijd voor de verbetering van de positie van zwarte vrouwen in Nederland. 

Volgens de jury heeft u 'een cruciale bijdrage geleverd aan het onderwijzen en stimuleren van studenten, journalisten, activisten en andere geïnteresseerden op het gebied van gender en etniciteit. Ze maakte het concreet en tilde tegelijkertijd het academische en maatschappelijke debat hierover naar een hoger niveau'.

Het was een kwestie van aftellen tot de witte, culturele elite - links en rechts. Maar ja, wie ziet het verschil nog? - schuimbekkend de kolommen van kranten en opiniebladen zou vullen met razernij over deze zwarte, vrouwelijke 'nepwetenschapper'. Ziet u ook de gelijkenissen met Geert Wilders' 'nepparlement' en 'neprechters'? Ja, ze trokken nu alles uit de kast om u te diskwalificeren. Zo kwaad waren ze over deze 'grote fout' en 'volslagen idiote' beslissing van de jury. Theodor Holman van Het Parool, Syp Wynia van Elsevier, Nausicaa Marbe van De Telegraaf, Marianne Zwagerman van veel dingen, Sylvia Witteman van de Volkskrant: de lijst rood aangelopen verongelijkten is lang.

Emeritus hoogleraar sociale en culturele antropologie aan de Universiteit Utrecht? Betekent niks. In de jaren tachtig gepromoveerd aan de universiteit van Californië? Zal wel. Daar, in dat door 'identiteitspolitiek' vergiftigde Amerika - van waaruit we wel witte, mannelijke hoogleraren zoals Mark Lila vol ontzag binnenhalen voor interviews - heeft u vast ook nooit de Ruth Benedict award ontvangen van de Amerikaanse Vereniging voor Antropologie. En o ja: intersectionaliteit, dat rare kruispuntdenken van u over geslacht, kleur en klasse, wordt helemaal niet erkend in de wetenschap, hoor.

Onbekende prijs

Was er eerder zoveel aandacht, laat staan boosheid, rond de Joke Smit Prijs? De helft van de boze bende had vast nog nooit gehoord van deze tweejaarlijkse regeringsprijs voor vrouwenemancipatie. In 2015 won auteur en loopbaancoach Vreneli Stadelmaier. In 2013 Kirsten van den Hul, die voor mij hier een column had en nu PvdA-kamerlid is. Nul aandacht was er. Waar zou dat nou door komen? Toch niet omdat zij wit zijn en het thema racisme niet aanroerden? Want de woede richt zich vooral op uw boek 'White Innocence', binnenkort te verschijnen als 'Witte onschuld'. Daarin pelt u het (neo)koloniale denken van Nederland laag voor laag af.

Zodra zwarte vrouwen zich eloquent uiten over racisme en seksisme, krijgt de witte elite een rode waas voor de ogen

Bij de Volkskrant kwam er na de prijsuiteiking zoveel maagzuur opborrelen dat ze het nodig vonden vier 'scherpe opinies' - drie tegen van onder meer Elma Drayer, en één opinie voor van Asha ten Broeke die ze tot 'steunbetuiging' degradeerden - over u heen te leggen. Geen ontleding van uw 45-jarige loopbaan. Nee, meningen. Diezelfde Volkskrant liet twee weken lang het gal van allerlei opiniemakers, zoals - daar is ze weer - Elma Drayer, rijkelijk vloeien nadat ik met drie andere niet-witte vrouwen een berucht geworden interview had gegeven aan NRC over racisme.

U weet het ook wel: dit is een patroon. Toen Astrid Roemer vorig jaar de P.C. Hooft-prijs won als eerste zwarte vrouw, volgde er ook een lawine van verontwaardiging. Zodra zwarte vrouwen zich zonder verontschuldiging of opdracht tot 'verbinden' eloquent uiten over racisme en seksisme, krijgt de witte elite een rode waas voor de ogen. Maar sinds dat NRC-interview heb ik ook vaak gelachen om de kinderachtige reacties. Want de voorspelbare sneuheid is óók amusant. Dus beste Gloria Wekker, geniet van deze welverdiende, veel te late erkenning. En geniet ook van de afgunst.

Lees ook: Gloria Wekker wint Joke Smit prijs 

Dossier Seada Nourhussen