Besluit Trump is olie op vuur

Als Joodse gemeenschap moet je van oudsher voor twee groepen mensen oppassen: mensen die je haten en mensen die te veel van je houden. Organiseer een Chanoeka-feestje op een locatie zonder zo’n wit veiligheidshuisje voor de deur, en je kunt het adres alleen via WhatsApp of e-mail naar bekenden sturen. Té gevaarlijk om dat online te zetten. Voor de duidelijkheid, Jodenhaat komt van alle kanten: van moslimterroristen tot neonazi’s, van ultra-orthodoxe joodse sektes tot extreem-linkse Palestinasjaaldragers.

Dan heb je categorie twee waarvoor je moet waken. Dat zijn de mensen die net iets te veel van je houden. Elke synagoge moet beleid voeren om allerhande evangelistische organisaties en andere Jodenliefhebbers te weren. Ze delen flyers uit voor de deur of nodigen je per e-mail uit voor evenementen. Ze bedoelen het vast goed, en toch is het oppassen, want voor je het weet knuffelen ze je dood. Het grotere doel is altijd hetzelfde: bekering!

Je zag het in de gelukzalige glimlach op het gezicht van de Amerikaanse vice-president Mike Pence, staande achter Trump toen deze zijn Jeruzalem-speech hield. Pences achterban van witte evangelisten was essentieel voor de verkiezing van Trump. Eén van Pences argumenten om hen over de streep te trekken, ook na de goddeloze uitspraken van Trump, was naast zijn grote Israël-liefde zijn belofte om Jeruzalem uit te roepen tot hoofdstad van Israël.

Dat is nu zo geestig. Veel Nederlandse Joden lijken verheugd met het Jeruzalem-besluit van Trump. Maar komen de groepen die dit achter de schermen voor elkaar hebben gekregen hun flyers uitdelen voor de deur van de synagoge, dan worden ze boos weggestuurd. Voor veel evangelisten is Amerika’s Israël-beleid verbonden met de spoedige terugkeer van Christus op aarde, met Armageddon, met de Dag des Oordeels. Daarbij geloven deze mensen ook dat de Joden zich moeten bekeren – zo niet, dan zijn ze gedoemd. Ik bedoel maar: je moet je vrienden voorzichtig uitkiezen.

Recent is er een nieuwe groep bijgekomen, en die groeit hard. Dat zijn de mensen die alleen van je houden omdat ze een andere groep meer haten: moslims. Het zijn mensen die nog nooit in Jeruzalem zijn geweest, geen evangelist zijn of geloven in een eindtijd, maar die nu uitzinnig juichen over Trumps besluit – alleen maar om straks online elke Arabier of Palestijn die het waagt te reageren verrot te kunnen schelden. Het zijn mensen die de Israël-leus ‘am Yisrael Chai’ in hun online beschrijving zetten, fan zijn van de Israëlische vechtkunst Krav Maga en het Israëlische leger bewonderen omdat dat zogenaamd ‘aan dezelfde kant’ vecht. Het werd naar hun smaak wellicht wat stilletjes in het Palestijns-Israëlisch conflict. Als het daar weer een beetje gaat branden, kunnen ze weer lekker verder schelden.

Dit zijn trouwens mensen die in een vorige eeuw gewoon neonazi waren geweest. Jodenhaat is langzaam uit de gratie aan het raken, moslimhaat is in. Kijk naar de PVV, zelfs Alternative für Deutschland, en ook Trump. Allemaal schermen ze met de Joodse belangen, maar hun gevecht tegen antisemitisme is alleen bedoeld als brandstof voor hun antimoslim- en anti-immigratieagenda. De enige reden dat er binnen Europa geen verdere toenadering is tussen de PVV en de traditionelere extreem-rechtse partijen (UKIP, Vlaams Belang, Front National) is omdat ze het maar niet eens kunnen worden of Joden nou je beste vrienden of je grootste vijanden zijn.

Ondertussen vraag ik me af of er ergens op aarde nog mensen zijn die niet alleen van vrede dromen, maar ook daadwerkelijk bereid zijn concessies te doen om die vrede werkelijkheid te maken. Je weet wel, ouderwets je haat wegslikken, je historische eenzijdige kulverhalen begraven en eens kijken naar wat je voor elkaar kunt betekenen. Zo’n unilaterale beslissing van de VS, om zonder ook maar één poging tot onderhandelen of gesprek Jeruzalem tot hoofdstad van Israël uit te roepen, is olie op een vuur waar uiteindelijk de Joodse gemeenschap noch Israël iets aan heeft. Het is een cadeautje voor onechte vrienden met die andere belangen. Het is goedkope symboolpolitiek in tijden dat de wereld hunkert naar écht leiderschap.

Rosanne Hertzberger is microbioloog.