Direct naar artikelinhoud

'De blinde vlek rond ouderenzorg zit vooral op het Binnenhof'

Carin Gaemers (links) schreef samen met schrijver Hugo Borst een manifest voor betere ouderenzorg. Als Nieuwspoort-rapporteur onderzocht Gaemers hoe media en politiek het manifest ontvingen.Beeld arie kievit

Het blijft onzeker of 2,1 miljard euro extra voor de verpleeghuizen tot betere zorg leidt, zegt Carin Gaemers. Als Nieuwspoort-rapporteur onderzocht zij hoe de Tweede Kamer en de media reageerden op het manifest dat zij in 2106 schreef met Hugo Borst. 

Zelden was een manifest zo succesvol als dat van schrijver Hugo Borst en ex-mantelzorger Carin Gaemers. Ze ontmoetten elkaar bij de zorg voor hun demente moeders, voerden actie voor betere ouderenzorg, wonnen prijzen en konden tevreden zijn over het resultaat: 2,1 miljard euro extra voor de verpleeghuizen, de komende jaren.

Maar Carin Gaemers heeft de vlag nog niet gehesen. In haar nieuwe rol, als Nieuwspoortrapporteur, waarschuwt ze de politiek en de media dat de klus nog lang niet is geklaard. Gaemers deed op het Binnenhof eigen onderzoek --en sprak met politici, ambtenaren, journalisten en zorgbestuurders. Opzij riep haar uit tot meest invloedrijke vrouw van 2017.

Is 2,1 miljard euro extra dan niet genoeg?

“Dat geld is prachtig, maar minstens zo belangrijk is: hoe geven we dat geld uit op een goede manier? Hoe voorkomen we dat de ouderenzorg niet in dezelfde fouten vervalt als eerst. Daar hoor ik op het Binnenhof weinig over. Iedereen is weer stil, alsof het debat nu klaar is. Men wacht op de begroting.

In de zorg overheerst het economisch pragmatisch denken. De politiek wil waar voor z’n belastinggeld.

“In de ouderenzorg zelf verandert er ook nog zo weinig. Met Hugo Borst doe ik nog steeds onderzoek in het land: we praten met mensen in de zorg, op alle niveaus, van mantelzorgers tot verzekeraars. Ik hoor nog te weinig echte doorbraken. Bijvoorbeeld: zorgbestuurders zeggen dat zij geen personeel kunnen vinden. Maar wat is hun eigen rol? Ik heb deze week nog gecheckt: bijna alle vacatures bij grote instellingen zijn banen voor maximaal 24 uur – bij zes dagen inzetbaarheid per week. Dat is geen baan, dat is een bijbaan. Je kunt er zelfs geen andere baan naast hebben. Welke jongere die net van een opleiding afkomt zal denken: ik kies voor de ouderenzorg? Ik zou willen dat de Tweede Kamer daar meteen bovenop zit. Maar ik zie het niet.”

U trekt een harde conclusie in uw rapport: het geld is niet zozeer het probleem, het hele systeem in de ouderenzorg functioneert niet. Wat is er mis?

“Het is de diepe kloof tussen beleid en praktijk. Al jaren. In de zorg overheerst het economisch pragmatisch denken. De politiek wil waar voor z’n belastinggeld. Alles ging draaien om kostenbeheersing en controle. Dáár werd de organisatie op aangepast. De kern van de ouderenzorg kwam in het gedrang. Die kern is: aandacht geven en kwaliteit van leven. Dingen die nu eenmaal lastig in spreadsheets te vangen zijn. Onder de vorige staatssecretaris, Martin van Rijn, is de politieke aandacht daarvoor wel iets teruggekomen. Maar vooral op papier. Ik zie in de praktijk nog niets veranderen.

De blinde vlek zit vooral op het Binnenhof.

“Kamerleden, ook van de oppositie, hebben een blinde vlek voor de dieperliggende oorzaken. Dat is te ingewikkeld, te gevoelig. De media berichten alleen over incidenten, die zoeken het ook niet tot de bodem uit. Terwijl, als ik met mensen uit de zorg praat, daar begrijpt iedereen het direct. Niet alleen de gewone zorgmedewerkers, ook de managers, de ambtenaren, de wethouders. De blinde vlek zit vooral op het Binnenhof.”

Verwacht u dat uw rapport het Binnenhof wakker schudt?

“Niemand wil slechte ouderenzorg. Kamerleden zijn oprecht betrokken. Ik zie alleen dat de politiek zich vrij snel onmachtig voelt om dingen écht op te lossen. Ik hoop op meer politiek zelfvertrouwen. Dat politici op zijn minst durven geloven dat het kan, goede ouderenzorg regelen. Als we dat met z’n allen echt willen.”

Carin Gaemers en Hugo Borst kregen eerder dit jaar de Machiavelliprijs uitgereikt voor hun manifest waarin zij waarschuwen voor de huidige staat van de ouderenzorg. Trouw interviewde het tweetal over hun strijd voor betere verpleeghuizen: "Wij schatten in dat een derde van de verpleeghuizen slecht wordt bestuurd, en een derde goed".