Terwijl andere kinderen feestvieren, worden kinderen van kleur opgezadeld met leed

Op dinsdagochtend 5 december bracht ik mijn 4-jarige kleinzoon, nadat hij zijn cadeautjes had uitgepakt, naar zijn basisschool in Haarlem. Ik verheugde mij om 's middags even de cadeautjes samen te bekijken. Helaas barstte hij bij mij thuis in tranen uit.

Hij had op school gehoord van kinderen dat zijn grootouders en ook hij bruin zijn en bruin is geen mooie kleur. Ik moest terugdenken aan mijn dochter die ruim dertig jaar geleden ook na de Sinterklaasdag op de basisschool in Utrecht thuis bedroefd terugkwam. Zij wilde geen 'zwarte papa' hebben.

Ik ben van Hindostaans -Surinaamse afkomst en mijn schoonzoon is een blanke Nederlander. Mijn kleinzoon is licht getint. Als zelfs zo'n kind tijdens de Sinterklaasviering op school zich apart gesteld voelt, hoe erg is het dan voor donkere kinderen; laat staan voor de zwarte kinderen met kroeshaar!

Natuurlijk: de blanke kinderen die deze opmerkingen maakten, bedoelden het niet racistisch en zijn geen racisten. Maar het effect van hun opmerking is dat wel. Ook veel voorstanders van Zwarte Piet zijn geen racisten.

Het gaat echter om het effect - zo u wilt het onbedoelde gevolg - van de figuur Zwarte Piet in relatie tot (historische) beelden die nu eenmaal bestaan over zwarten en mensen met een donkere of zwarte huidskleur. Erger nog: herinneringen worden opgeroepen aan de slavernij van zwarte mensen.

Hoe komen wij uit deze impasse? Niemand wil een kinderfeest in ons land waarbij een groot deel van de kinderen wel plezier heeft en een klein deel leed ondergaat. Dat is ook niet de bedoeling van de voorstanders van het in stand houden van de figuur van Zwarte Piet. Zij willen alleen maar de warme herinneringen die zij aan dit kinderfeest hebben, doorgeven aan kinderen.

Maar er is een strijd ontbrand rond de figuur Zwarte Piet en de discussie is ontaard. De verhouding is nu ongeveer eenderde tegen en tweederde voor Zwarte Piet. Door demonstraties, acties en dergelijke zal de verhouding in de nabije toekomst wellicht in evenwicht zijn. Maar de helft van Nederland zal Zwarte Piet willen handhaven en daarmee is het probleem van voortdurende kwetsing van niet-blanke mensen in ons land niet opgelost.

Want polarisatie leidt alleen maar tot het innemen van stellingen en veel blanke landgenoten zullen zich niet willen neerleggen bij het afschaffen van hun Zwarte Piet. Integendeel: zij zullen Zwarte Piet extra koesteren en extra betekenis toekennen aan de zwarte kleur. Toch moeten wij een redelijke oplossing vinden voor het probleem dat een deel van de kinderen in Nederland met leed wordt opgezadeld, terwijl andere kinderen feestvieren.

Oplossingen in de sfeer van kleurenpiet, regenboogpiet en roetveegpiet leveren een kleine bijdrage, maar roepen ook tegenreacties op: behoud van Zwarte Piet. Het gaat erom de voorstanders van Zwarte Piet te overtuigen van de geleidelijke aanpassing van de figuur van Zwarte Piet. Voor de komende jaren is overleg en constructieve discussie nodig om te komen tot een oplossing waar de grote meerderheid van de Nederlandse bevolking het mee eens moet zijn.

Voor de meeste kinderen maakt de zwarte kleur van Piet niet veel uit. Waarom dan zo principieel de zwarte (geschminkte) kleur willen behouden? Het gaat immers om een kinderfeest en tradities kunnen door de tijd heen veranderen. Het is zaak dat basisscholen en zeker de 'witte' basisscholen voorafgaand aan de intocht van Sinterklaas aandacht besteden aan de achtergronden van huidskleur, bijvoorbeeld tijdens kringgesprekken. Schoolbesturen en kinderboekenschrijvers, illustratoren en andere betrokkenen hebben ook een bijzondere verantwoordelijkheid.

Wij willen toch niet dat kleine kinderen in ons land een trauma oplopen van het Sinterklaasfeest.

_{Chan Choenni is emeritus bijzonder hoogleraar en woont ruim 45 jaar in Nederland.}