‘Wij zijn de SGP van over vijf jaar’
De kleine SGP heeft de grootste politieke jongerenorganisatie, met ruim zevenduizend leden. Meisjes zijn er al jaren actief. De jongeren zijn ook op andere manieren bezig om van binnenuit hun partij te moderniseren, al gaat dat nog voorzichtig. ‘Wij zijn assertiever dan de vorige generatie.’
Hoeveel politieke partijen in Nederland hebben al zonnepanelen op het dak? In elk geval liggen ze op dat van de SGP, bij het landelijke partijbureau in Rotterdam. Dankzij de jongeren in de conservatief-christelijke partij. Zij hebben zich de afgelopen twee jaar flink geroerd binnen de SGP.
“De overgang naar duurzame energie mag wel een beetje sneller gaan in Nederland, vinden wij”, zegt Willem Pos (23), net afgestudeerd als politicoloog in Leiden en voorzitter van de jongerenorganisatie van de SGP. Pos is apetrots op de zonnepanelen.
De buitenwereld afficheert de SGP nu nog niet direct met ‘groene’ ambities. Maar dat is volgens Willem Pos een kwestie van tijd. Voor de nieuwe generatie SGP’ers is klimaatbeleid geen punt van discussie. “Het gaat over het behoud van de schepping, en over onze eigen toekomst.”
De overgang naar duurzame energie mag wel een beetje sneller gaan in Nederland, vinden wij
De zonnepanelen zijn een van de verrassende acties van de SGPJ, de grootste politieke jongerenorganisatie van Nederland. Een actie waarvan de impact op de moederpartij niet onderschat moet worden. Partijleider Kees van der Staaij heeft rekening te houden met de jongeren in zijn achterban - het zijn er veel, heel veel.
Geen enkele politieke jongerenorgansiatie is zo groot als die van de SGP. Met 7300 leden zijn ze groter dan de jongerenorganisaties van de VVD (3000), D66 (6000) en GroenLinks (1200). Dat is bijzonder, want in de Tweede Kamer is de SGP met drie leden een van de kleinste fracties.
Vanwege de zeer jonge leeftijd waarop kinderen uit SGP-gezinnen lid kunnen worden - al vanaf elf - betwisten sommige andere jongerenorganisaties de ledenaantallen van de SGP. Volgens D66, die zelf claimt de grootste politieke jongerenorganisatie te zijn, ligt het werkelijke aantal SGP-jongerenleden lager omdat de tienerleden niet mee zouden mogen tellen. D66 spande zelfs een Wob-procedure aan tegen de concurrent om de aantallen boven tafel te krijgen.
‘Radicaler geluid’
Lang waren de reformatorische jongeren gericht op de eigen, beschermde zuil. Pas de laatste jaren zoeken ze actiever de aandacht van wat zij ‘seculiere media’ noemen. Voorzitter Willem Pos was vorige week nog bij WNL op Radio1, om te spreken over strengere gevangenisstraffen. Eerder was hij bij ‘De wereld draait door’, om uit te leggen waarom de SGP-jongeren zich meteen hadden aangesloten bij het Klimaatmanifest van schrijver en oud-D66-leider Jan Terlouw. Filmpjes van media-optredens worden onder SGP-jongeren op Facebook druk gedeeld. “Sommige gaan viral”, zegt Pos. “Onze leden vinden het prachtig als we in de seculiere media komen met ons standpunt”.
SGP-jongeren kijken nog steeds geen televisie uit religieuze overwegingen. Maar nieuws en filmpjes delen op internet, dat doen ze net zo gretig als iedere andere jongere.
De moederpartij heeft de afgelopen tijd al een paar keer gemerkt dat de jonge achterban goed geïnformeerd is en steeds mondiger wordt. “Dankzij onze inbreng kwam in het verkiezingsprogramma te staan dat het Europarlement moet worden afgeschaft”, vertelt Pos. “De jongeren vinden dat de SGP een radicaler geluid mag laten horen over de EU.”
De manier waarop dat gebeurde, was een unicum: voor het eerst in het bestaan van de SGP stemde een verkiezingscongres anders dan de partijtop adviseerde. De leden volgden de jongeren, niet hun partijbestuur, wat in de gezagsgetrouwe SGP een aardverschuiving mag heten. Pos: “Staphorst, Gouda, al die grote SGP-afdelingen waren het met ons eens.”
Tekst loopt door onder de afbeelding.
“Wij zijn de SGP van over vijf jaar”, zegt Josefien Verschuure (22), masterstudent wiskunde in Leiden en secretaris van de SGPJ. Ze is een van de vele vrouwen die in de jongerenbeweging de afgelopen jaren actief waren in bestuursfuncties. Vrouwen mogen bij de SGP pas sinds 2013 gekozen worden in politieke functies, maar de jongerenorganisatie had die toen al opengesteld. “Er was al een natuurlijke ontwikkeling in de partij”, zegt Verschuure. “Al gaan de meeste meisjes in de partij vooral naar de sociale bijeenkomsten, samen met vriendinnen. Bij congressen zie je ze nog steeds iets minder”.
SGP-jongeren kijken nog steeds geen tv. Maar nieuws en filmpjes delen op internet, dat doen ze net zo gretig als iedere andere jongere
Op deze zaterdagochtend zit Verschuure stralend achter de bestuurstafel op het najaarscongres van de SGPJ in Putten. Zeventig jongeren uit het hele land vergaderen. Er is een kasteeltje gehuurd dat later op de dag weer dienst zal doen als trouwlocatie - handig, want het heeft een kerkorgel. Het bestuur zit klaar voor een spannende vergadering. Er ligt een hele stapel moties klaar van jongeren die zaken anders willen, ook binnen de eigen SGPJ. Ook dat laatste is iets nieuws.
Uiterlijk zijn de jongens en meisjes in de zaal nauwelijks te onderscheiden van hun ‘seculiere’ leeftijdgenoten. Bijna alle jongeren zijn hoogopgeleid. De jongens doen studies als rechtsfilosofie, bestuurskunde of ze werken als docent. De meisjes studeren communicatiewetenschappen, rechten of ze werken in de zorg - in beleidsfuncties. Dit is de kweekvijver van de partij.
Zodra de bijbellezing achter de rug is, en Psalm 114 op hele noten is gezongen (“Beef gij aarde voor het aangezicht des Heeren”) komen de laptops en telefoons tevoorschijn. Berichtjes worden gelezen, het nieuws gecheckt. “Even een foto voor Twitter”, zegt iemand.
Gezelligheidsclub
Paula Schot (24), tot vorig jaar bestuurslid, komt al sinds haar puberjaren bij de politieke bijeenkomsten. “Je groeit ermee op. Daarom hebben wij ook nog steeds de grootste jongerenorganisatie van allemaal.” Voor de jongeren is van oudsher de SGPJ een gezelligheidsclub. Naar de Jongerendagen komen ze in bussen vol, uit het hele land.
Paula Schot is een typische moderne SGP-vrouw: politiek conservatief, maatschappelijk mobiel, druk met haar baan én een masterstudie. Ze woont met veel plezier in een multiculturele buurt in Amsterdam. Als bestuurslid maakte ze mee hoe nog maar twee jaar geleden voor het eerst de vergadercultuur van de SGP-jongeren vrijer werd. Voorheen kwamen jongeren om te luisteren en uitleg te krijgen over de partijstandpunten, nu brengen ze ook eigen voorstellen in. “De eerste keer was het chaos. Bij een discussie over integratie waren er meer dan veertig moties. Het gaat nu een stuk beter.” Soms heeft ze haar twijfel over de nieuwe debatten, omdat ze liever een open discussie voert dan via moties discussieert.
Dat jongeren ideeën inbrengen, heeft alles te maken met de verandering die Kees van der Staaij bracht in de moederpartij. Van der Staaij zoekt de dialoog met de niet-gelovige buitenwereld. Het kon bijna niet uitblijven dat die koerswijziging ook gevolgen zou hebben voor de partij zelf. Binnen de jongerenafdeling is dat als eerste te zien. De jongeren willen ook binnen de partij zelf meer dialoog. “We zijn nooit een applausmachine geweest”, zegt Willem Pos. “Maar de huidige generatie jongere bestuurders is wel assertiever. We hebben een duidelijke mening.”
Discussies voeren
Het is wel wennen, vinden veel jongeren, want hoe ga je met elkaar om in een discussie? Pos komt in een lastig parket als een groep jongeren in de zaal wil discussiëren over de manier waarop voorzitters worden benoemd bij de jongerenorganisatie. Dat gebeurt nu nog van bovenaf, door de moederpartij. Ook Pos dankt daar zijn positie aan.
Het is wel wennen, vinden veel jongeren, want hoe ga je met elkaar om in een discussie?
Onder leiding van de 17-jarige vwo-scholier Tom de Nooijer, kandidaat-gemeenteraadslid in Oldebroek, hebben de kritische leden zich verenigd. Ze wapperen met een motie. “Bij andere bestuursvacatures hebben we ook inspraak, waarom niet bij de voorzittersbenoeming?”, vraagt Tom de Nooijer. De motie strandt roemloos, al had een op de drie in de zaal de motie van tevoren ondertekend. Uiteindelijk laat een grote meerderheid zich overhalen door de bezwaren van de bestuursleden die tal van ‘praktische obstakels’ voorzien als de jongeren inspraak krijgen, zoals extra vergaderingen die dan nodig zijn.
De boodschap aan de zaal is duidelijk: het eigen jongerenbestuur is niet tegen verandering, maar doet het wel graag rustig aan.
Zo gaat het ook bij andere discussies, die minstens zo baanbrekend zijn. Zoals de discussie over de vraag of de SGPJ er alleen is voor reformatorische gelovigen, of dat ook andere christenen actief kunnen worden. Dat kan nu niet, want zelfs om vrijwilliger te zijn moet een jongere de ‘Drie Formulieren van Enigheid’ ondertekenen, die de gereformeerde geloofsleer uit 1618-1619 erkennen als het enige ware geloof.
Vrouwen op de lijst
En de vrouwenkwestie? Die komt op een onverwacht moment nog aan de orde: in de preek van de dominee, waarmee elk jongerencongres bij de SGP traditiegetrouw eindigt. “Het is goed dat er zo veel vrouwen zijn hier, die zich willen inzetten om het geluid van de SGP te laten horen in de politiek”, zegt dominee Molenaar in zijn overdenking. De zaal is muisstil. Of de dominee bedoelt dat vrouwen ook verkiesbaar moeten komen, blijft in het midden; het kan ook zijn dat hij bedoelt dat vrouwen achter de schermen onmisbaar zijn. Maar de vrouwen die politieke ambities hebben, kunnen zich door de woorden van de jonge predikant zeker gesteund voelen.
Onder de lunch heeft een groepje vrouwen het er even over gehad. Daar werd het laatste nieuws gedeeld: bij de komende raadsverkiezingen komen in diverse plaatsen in het land vrouwen op de lijst, hebben ze gehoord. Willen ze zelf? Rondvraag op het congres leert: niemand van de jonge SGP-vrouwen heeft de concrete wens om de politiek in te gaan. Maar mocht zich een vrouw melden, dan zullen ze dat steunen. “Het is wachten op het moment dat iemand het kan en wil. Maar je wilt niet dat mannen ervoor opzij moeten schuiven”, overweegt Josefien Verschuure.
Misschien loopt in dit kasteeltje wel de vrouw rond die als eerste SGP-vrouw in de Tweede Kamer gekozen wordt
Misschien loopt in dit kasteeltje, onder de kroonluchters, wel de vrouw rond die als eerste SGP-vrouw in de Tweede Kamer gekozen wordt, ooit, bij de volgende verkiezingen of daarna. De jongemannen in de SGPJ vinden dat al vanzelfsprekend.
Een vrouw op de lijst zou voor de SGP weleens het verschil kunnen maken bij de volgende verkiezingen. Sommige jongeren voorspellen nu al: zodra de SGP een vrouw op de lijst zet, zal ze met voorkeurstemmen gekozen worden.
De jongere achterban is er klaar voor. Zij voorspellen nog iets: de SGP zal dan extra stemmen trekken van zwevende kiezers. Dan komt voor het eerst in de geschiedenis een vierde zetel in de Tweede Kamer in zicht. Partijleider Van der Staaij droomt daar al jaren van. Bij de laatste verkiezingen ging die op het nippertje aan de SGP voorbijging.