In de Verenigde Staten en elders in de wereld hebben de afgelopen twee maanden miljoenen mensen op Twitter en andere sociale media getuigenis afgelegd van hun ervaringen met aanranding, verkrachting en andere vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Vooral in de VS werd de ene na de andere bekende persoonlijkheid uit de werelden van film, media en politiek aan de schandpaal genageld.

De 'aanstekelijke acties' van de vrouwen - en ook mannen - die door Time in het zonnetje worden gezet, hebben 'een van de snelste veranderingen in onze cultuur sinds de jaren zestig in gang gezet', zei hoofdredacteur Edward Feisenthal in het programma Today van tv-zender NBC. Presentator Matt Lauer werd daar vorige week ontslagen na beschuldigingen van seksueel wangedrag.

Op het omslag van Time staan onder anderen actrice Ashley Judd en zangeres Taylor Swift. Zij behoorden tot de eersten die in oktober met hun verhaal naar buiten kwamen. Judd zei in The New York Times te zijn aangerand door Hollywood-producent Harvey Weinstein.

Van filmindustrie naar politiek

Vervolgens kwamen meer dan honderd andere vrouwen uit de filmindustrie naar buiten met beschuldigingen tegen Weinstein over verkrachting en seksueel intimidatie. De producent werd ontslagen door zijn werkgever, The Weinstein Company. Erefuncties in de filmwereld werden hem ontnomen. Zijn vrouw Georgina Chapman heeft hem verlaten. In New York en Londen doet de politie strafrechtelijk onderzoek. Zes vrouwen hebben woensdag in New York gezamenlijk een formele aanklacht ingediend tegen Weinstein en zijn vroegere bedrijf.

Een reeks andere mannen in de Amerikaanse amusementswereld viel door de #MeToo-campagne van zijn voetstuk. Sinds oktober gaat er geen dag voorbij zonder dat een bekend persoon wordt beschuldigd, onder wie de acteurs Kevin Spacey en Charlie Sheen en komiek Louis C.K.

Ook in de Amerikaanse politiek eist #MeToo zijn tol. Dinsdag trad het 88-jarige Congreslid John Conyers af. Hij zou diverse medewerksters hebben belaagd. Vrouwelijke Democraten in de Senaat hebben hun partijgenoot en collega Al Franken opgeroepen op te stappen. Ook hij is beschuldigd.

Machtsmisbruik

De campagne van #MeToo sloeg over de hele wereld aan. In vele tientallen landen kwamen vrouwen, en in mindere mate mannen, in de openbaarheid met nare ervaringen waarover zij vaak vele jaren hadden gezwegen. In Frankrijk gebeurt dat onder de noemer 'BalanceTonPorc' (VerklikJeVarken), in Italië onder de hastag 'QuellaVoltaChe' (Die KeerDat).

In Nederland beschuldigde journalist Jelle Brandt Corstius (aanvankelijk zonder diens naam te noemen) mediaondernemer Gijs van Dam ervan hem vijftien jaar geleden tot seks te hebben gedwongen. Hij heeft aangifte gedaan.

Vooral in de Nederlandse toneelwereld werden onder invloed van de #MeToo-beweging reputaties gebroken. Acteur Jappe Claes moest vertrekken bij Het Nationale Toneel vanwege een reeks beschuldigingen over seksueel grensoverschrijdend gedrag en machtsmisbruik toen hij (tot 2014) docent was aan de Theaterschool in Amsterdam.

'Grenzen overschreden'

Regisseur en producent Job Gosschalk maakte vorige maand al zijn theaterwerkzaamheden te stoppen wegens aantijgingen door jonge, mannelijke acteurs van seksuele intimidatie. Hij gaf toe 'grenzen te hebben overschreden'. Gosschalk verbrak zijn banden met Kemna Casting, waarvan hij mede-eigenaar was.
 
Het Europese Parlement hield een zitting als reactie op de #MeToo-campagne, na verhalen over over misbruik in het parlement en in de kantoren van de Europese Unie in Brussel.

#MeToo roept veel weerstand en wantrouwen op. Jammer, vindt Esma Linnemann, want dit is een uitgelezen kans om op een constructieve manier met elkaar in gesprek te gaan.

Is #MeToo de kater na de grenzeloze jaren zeventig? Alles moest kunnen. Wie zich bij de nieuwe seksuele vrijheid niet prettig voelde, was geremd en tegen vooruitgang. Volgens Sander van Walsum rekent #MeToo af met de hardnekkige restanten van deze moraal. 

#MeToo trok een beerput aan ervaringen met seksueel geweld en intimidatie open. Hoe nu verder? De Volkskrant sprak met wetenschappers en andere deskundigen over de vraag hoe we de werkplek, de straat en de privésfeer veiliger kunnen maken voor vrouwen. 

Waarom Saskia Noort haar verkrachting jarenlang stilhield
'Ik zweeg ook omdat ik merkte dat niemand op zo'n verhaal zat te wachten.'

En voor de mensen die de discussie nog niet begrijpen, bedacht columniste Aaf Brandt Corstius een ezelsbruggetje: misbruik en intimidatie: niet leuk, seks met aantrekkelijke mensen: wél leuk.

_{Wijs hieronder een land aan om te zien hoe men daar met de #metoo-discussie omgaat.}