Goedgelovig Nederland blijft betalen aan de Europese Centrale Bank en referenda worden geliquideerd

Vanuit Londen waarschuwde Klaas Knot, president van De Nederlandse Bank, voor de laatste keer Mario Draghi, president van de Europese Centrale Bank (ECB). En voor de zoveelste keer. Er moet een einde komen aan het goedkoop geldbeleid van de ECB. 'Het is geen free lunch', aldus Knot. Klopt. Nederlandse spaarders en gepensioneerden betalen het gelag.

Erger volgt. In Berlijn zei SPD-leider Schulz alleen een coalitie met Merkel te sluiten als er een 'grondige hervorming van de EU' komt. Hij omarmt plannen van de Franse president Macron om een permanente geldstroom van Noord naar Zuid te organiseren. De Europese Commissie wil vandaag alvast eigen voorstellen lanceren. Waar blijft Nederland?

Draghi is de James Bond van Europa. Hij kreeg in 2012 een 'licence to print' van de Raad van Bestuur van de ECB. Alleen president Weidmann van de Bundesbank stemde tegen. Knot stemde voor. Draghi zette in 2015 de geldpers in hogere versnelling. Knot was tegen. Draghi ging door. Knot riep Draghi geregeld op te stoppen. Het hielp weinig. De balans van de ECB bedraagt 4,4 biljoen euro, grotendeels schulden en noodleningen. Dat komt overeen met 41 procent van de economie van de eurozone. De ECB is de 'bad bank' van Europa.

Draghi wil een hogere inflatie, maar dat is een monetair masker. In werkelijkheid moet lage rente de Italiaanse overheidsschuld van 132 procent van het bruto binnenlands product 'beheersbaar' houden. Ook houdt hij Italiaanse banken met slechte leningen overeind. Italië is als derde economie van de eurozone cruciaal. Sinds 2008 verloor de Italiaanse industrie circa 20 procent van haar capaciteit. Nederlandse spaarders en gepensioneerden betalen mede de rekening van die redding.

Het 'scenario Knot' toont zijn machteloosheid na het 'jawoord'. Maar zelfs zijn tegenstem zou weinig verschil maken. De stem van De Nederlandse Bank telt even zwaar als die van bijvoorbeeld Malta. Draghi bestuurt de ECB met getrouwen, velen afkomstig van de Italiaanse centrale bank. Zijn dagelijks bestuur bestaat uit jaknikkers: een volgzame Portugees, een buigzame Belg en een Fransman die massaal schulden opkoopt. De zogenoemde onafhankelijke ECB organiseert een gigantische herverdeling van Noord naar Zuid. Via de achterdeur.

Een harde les. Intussen krijgt een nieuw transfersysteem vorm. Via de voordeur. Vanaf de Sorbonne in Parijs lanceerde Macron zijn 'visie': een aparte begroting voor de eurozone, een Europees Monetair Fonds, gemeenschappelijke schulden en een Europese minister van Financiën. Macron spoort Schulz telefonisch aan een grote coalitie te vormen met een verzwakte Merkel. Het werkt. In Der Spiegel zegt Schulz dat een positief antwoord aan Macron voorwaarde is voor besprekingen met Merkel.

Als deze trein naar een Europese transferunie op gang komt, raakt Rutte-III bekneld. In de Brief van de Regering van 27 november over de Muntunie verkent het kabinet het terrein. Het heeft oren naar een Europees Monetair Fonds (EMF). Er is echter al een Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) dat leningen onder voorwaarden verstrekt aan lidstaten in acute nood.

Het kabinet suggereert dat het EMF 'onhoudbare schuld' saneert met geld van spaarders en beleggers zoals in Cyprus; de 'bail-in'. Neem de Italiaanse overheidsschuld die grotendeels in handen is van Italianen. Zodra zij onraad ruiken, bestormen ze de banken en eisen hun geld op. Franse banken zijn voor honderden miljarden euro blootgesteld aan Italiaanse staatsschuld. Parijs beschermt hen. Uiteindelijk volgt de transfer: er moet 'vers geld' komen van kapitaalkrachtige lidstaten, zoals Duitsland en Nederland.

Alle transfermechanismen dienen dat doel. Een Europese minister van Financiën zal geld eisen van landen die 'van de euro profiteren' voor 'landen met structuurproblemen'. De eurozonebegroting wordt een transferfonds om 'schokken' op te vangen. Gemeenschappelijke schulden vormen het sluitstuk van 'Europese solidariteit'. Durft Rutte-III ronduit 'nee' te zeggen? Ondanks enkele ferme woorden, is het ergste te vrezen.

Het is geen toeval dat het kabinet alvast het referendum liquideerde, met de groeten van D66. De EU-voorstellen uit Brussel bereiken uiteindelijk Den Haag voor Nederlandse goedkeuring. Referenda zijn 'levensgevaarlijk'. Belastingbetalers zijn immers beter in 'nee zeggen' dan bestuurders. Het is hun geld. Dus wandelen ze weerloos de Europese Transferunie binnen zodra Rutte-III in de eurozone schaakmat wordt gezet. Zoals Knot al overkwam in de ECB.

_{Derk Jan Eppink is senior fellow bij het London Policy Centre in New York.}