De grote steden groeien flink, met Amsterdam als uitschieter

De vier grote steden groeien. Nederland verstedelijkt en vooral Amsterdam groeit snel, met jaarlijks zo'n 10.000 nieuwe bewoners. Die zijn allemaal op zoek naar betaalbare woonruimte. En juist daaraan is in de hoofdstad al jaren een groot gebrek.

Vandaar dat de stad probeert om bij nieuwbouw vaker te kiezen voor woonruimte voor de lage en middeninkomens. Vandaag presenteert Amsterdam de woningbouwcijfers over 2017.

Amsterdam gemengd houden

Dit jaar is in de hoofdstad gestart met de bouw van 7264 woningen. Daarmee is voor het vierde jaar achtereen het aantal nieuw te bouwen huizen uitgekomen boven de afgesproken 5000 woningen per jaar.

Ter vergelijking: het gemiddelde vanaf 1994 lag op 4164 woningen per jaar. Daarnaast zijn de afgelopen vier jaar ook nog eens ruim 4000 tijdelijke woningen gebouwd, zoals studentenwoningen. In totaal is er de afgelopen vier jaar gestart met de bouw van 26.528 woningen.

SP-wethouder Ivens van Volkshuisvesting noemt het een record, waar hij trots op is. "We zien nu een duidelijk effect van de keuze die wij als college maken om echt iets te doen voor de lage en middeninkomens. Met huren van 710 euro tot 1000 euro. Daardoor hopen we dat Amsterdam aantrekkelijk en betaalbaar blijft voor iedereen, en zo de gemengde stad blijft die we graag zien."

Vraag groter dan aanbod in hoofdstad

Toch is er nog veel werk te doen. Hoewel de stad afspraken kan maken met projectontwikkelaars bij nieuwbouw, wordt de huur- en koopprijs bij bestaande woningen in Amsterdam nog steeds door de markt bepaald. Dat drijft de prijs op, omdat de vraag naar woonruimte nog steeds groter is dan het aanbod.

Ivens wil meer instrumenten om bewoners te beschermen tegen prijsopdrijving, zoals huurbescherming. Het is overigens niet voor het eerst dat hij daarvoor pleit. Binnenkort zal hij hierover overleggen met minister Ollongren van Wonen. Voordeel is dat zij recent "hier nog wethouder was in de hoofdstad en de situatie hier goed kent", aldus Ivens.

Rotterdam heeft de afgelopen vier jaar bijna 8000 woningen gerealiseerd. Naast nieuwbouw komen er in de stad ook huizen bij doordat ruimte voor zorg wordt omgezet naar nieuwe woningen. Daar zijn op dit moment geen cijfers van.

Wel is duidelijk dat de stad de komende jaren flink uitbreidt. In twee jaar moet de woningvoorraad met 10.000 huizen toenemen.

"Rotterdam richt zich, anders dan Amsterdam, met name op woningen voor kansrijke gezinnen rondom het centrum", zegt een woordvoerder van de havenstad. "Daarvoor zijn over het algemeen grotere woningen qua oppervlakte nodig dan Amsterdam realiseert. Doordat Amsterdam kleinere woningen telt, lijkt het alsof zij meer woningen realiseren. Terwijl wij ons richten op grotere woningen, waar een heel gezin kan wonen. Dan kom je snel op minder huizen uit. De keuze voor meer gezinnen in en bij het centrum is bewust, dat vergroot de leefbaarheid in de stad."

Den Haag kan niet buiten de stad bouwen

Ook Den Haag groeit de komende jaren. De stad schat in dat er zo'n 2500 nieuwe woningen nodig zijn. "Den Haag heeft anders dan andere grote steden geen enkele mogelijkheid om buiten de stad te bouwen", zegt een woordvoerster van de gemeente.

"De aanleg van grote vinexlocaties, zoals gebruikelijk was in de jaren 90, dat kan niet meer." Eind jaren 80 en begin jaren 90 is Den Haag gekrompen naar ongeveer 450.000 mensen. Inmiddels telt de stad weer zo'n 526.000 inwoners.

Ook Utrecht groeit door

Ook in Utrecht neemt het aantal opgeleverde woningen snel toe (.pdf). De laatste vier jaar zijn er bijna 9000 woningen opgeleverd. De meeste woningen worden gebouwd in de nieuwbouwwijk Leidsche Rijn. Maar ook in Oost en Zuidwest zijn er honderden huizen bijgekomen.

Utrecht verwacht een groei van 25 procent tussen 2016 en 2040. De komende ruim 20 jaar worden 41.540 nieuwe woningen opgeleverd.