Er moet een museum van het Nederlands kolonialisme komen

In deze dagen van heftig oplaaiende culture wars rond het fenomeen Zwarte Piet komen de lezers van het Historisch Nieuwsblad met een zinnig voorstel voor de Vergangenheitsbewältgung rond ons imperialistisch verleden. Ze willen de oprichting van een koloniaal museum. Dat is een goed idee want daar kan de ontmoeting en de confrontatie van de Nederlanders met volkeren aan de andere kant van de Aarde voelbaar en zichtbaar worden gemaakt.

De Nederlanders hebben dat verleden zoveel mogelijk geprobeerd uit hun collectieve herinnering te bannen sinds de ondankbare inwoners van Indonesië ons zegenrijke bestuur de deur wezen.  De West is in het denken van de autochtone Nederlanders altijd een voetnoot geweest. Het waren verre maar onbelangrijke gebieden waar de kota missies voor hare majesteit koningin Juliana dansten als zij een bezoek bracht aan het verre wingewest. En bij de Cineac werden beelden van de Schottegat schipbrug in Willemstad altijd met steelbandmuziek begeleid. Heel tekenend is het zwijgen dat de deelnemers aan onze laatste tropische oorlog in Indonesië er bijna tot hun dood aan toe deden en het gegeven dat wij de smerige oorlog daar – ja hoor, wees maar niet bang van beide kanten, ik weet het – nog steeds aanduiden als politionele acties. Even tekenend is de manier waarop ons land met de Zuid-Molukkers is omgegaan nadat het die zo lang en zo uitvoerig en zo consequent de kastanjes uit het vuur heeft laten halen. Juist de weigering van Nederland om de confrontatie aan te gaan met het koloniale verleden heeft het klimaat geschapen waardoor deze misleide en misbruikte strijders in de hersenschim van hun republiek zijn blijven geloven.

En dan de morsige geschiedenis van de West, de slavenhandel, de plantages tot hun nek in verhypoketheerd, de crises die ontstonden als de markt weer eens overvoerd werd met rietsuiker. Men koestert in Nederland de mythe dat onze voorouders rijk zijn geworden van de slavenhandel. Dat is niet het geval. In veel gevallen werden schepen vol mensen de oceaan overgevoerd om daar te worden ingezet bij een verkeerde investering.  De slavenhandel zelf was een matig renderende activiteit. Dat maakt het allemaal nog erger.

Het wordt inderdaad tijd dat we met dat verleden in het reine komen. De meerderheid van het Nederlandse volk heeft weliswaar gekozen voor de vergetelheid, maar er wonen tussen ons steeds meer mensen die in hun familie een koloniaal verleden hebben. Zij zijn het allemaal niet vergeten. Zij willen aandacht en respect, ze willen dat hun voorouders deel uitmaken van de collectieve herinneringen van het Nederlandse volk.

Daarom moet dat koloniaal museum er komen. En het mag wat kosten ook.

Een museum is een museum. Het is geen schrijn. Het is geen herdenkingsmonument. Het is een plek waar je een verhaal kunt beleven. Dat is een inclusief verhaal van ons allemaal. Het is een plek waar de avontuurlijke elementen uit de Nederlandse geschiedenis naar voren komen in samenhang met de ongemakkelijke. Daarbij gaat het er niet om de één als triomferende vertegenwoordiger van het goede naar buiten te laten komen en de ander als nazaat van het kwaad en drager van een erfzonde.

Boetedoening is niet aan de orde. Het gaat om besef. Om kennis. Om verwondering.

We hebben die kennis en die verwondering nodig om de eenheid van ons volk te bewaren.

Het Historisch Nieuwsblad stelt voor om te beginnen met een virtueel museum op het internet. Daar kunnen niet alleen andere musea, maar ook gewone mensen informatie uploaden: familieherinneringen, foto’s van familiestukken. Alles waar je tot nog toe maar over zweeg omdat niemand toch wilde begrijpen wát je vertelde. Dat museum is een noodzakelijk hulpmiddel om ons te helpen herinneren aan een verleden dat het heden nog steeds mede bepaalt en dat in toenemende mate. Het kan helend werken en voor verbinding zorgen waar nu de kloof zich verdiept.

Kijk maar naar wat zich dezer dagen afspeelt.

Lees hier het bericht van het Historisch Nieuwsblad over het Koloniaal Historisch Museum. Er staat bij hoe je zelf mee kunt helpen.