Het zou gaan om een 31-jarige man die in De Balie werd herkend door activisten van het burgercollectief 'Raqqa is Being Slaughtered Silently', die daar waren omdat een film over hun werk werd getoond. De man zou uit dezelfde regio in Syrië komen en mee hebben gevochten met Islamitische Staat (IS).
Het zou voor zover bekend de eerste keer zijn dat een Syrische IS'er in Nederland opduikt. Bronnen rond veiligheidsdiensten hebben het voorval bevestigd tegenover de Volkskrant. Zij zeggen dat het een "zwaar geval" is. De man reisde onder een valse naam naar Nederland. De inlichtingendienst AIVD houdt de man al maanden in de gaten.
Gevlucht
De Syrische IS-strijder was op 14 september in debatcentrum De Balie in Amsterdam. Diverse leden van het burgercollectief waren daar in nagesprek over hun film. Een van de leden zag de man en wist direct dat het een IS-strijder betrof. "We hebben toen geprobeerd een foto van hem te maken, maar dat wilde hij niet. Hij is naar buiten gevlucht", zegt Hossam Eesa van de groep in de krant.
Een beveiliger van De Balie is nog achter de man aangerend, maar kon hem niet tegenhouden. De politie is daarop gebeld en de activisten en hun familie zijn opgevangen in een aparte zaal. De politie is gebleven totdat de groep weer veilig het pand kon verlaten.
De komst van het Syrische burgercollectief was om veiligheidsredenen vooraf niet bekendgemaakt op de agenda van De Balie. De activisten verblijven op geheime locaties in Nederland en Duitsland. Ze worden al langer ernstig bedreigd door IS.
De directeur van de Balie Yoeri Albrecht bevestigt het incident. Hij nam contact op met inlichtingendienst AIVD. "De identiteit van de man was bij de inlichtingendiensten bekend'', aldus Albrecht. Een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid wil het bericht niet bevestigen. "We gaan niet in op individuele gevallen."
Veiligheid
Minister Ferdinand Grapperhaus van Justitie en Veiligheid wilde vrijdagochtend voorafgaand aan de ministerraad niet ingaan op de kwestie, "juist ook vanwege de veiligheid''.
"In het algemeen is het zo dat we personen die een gevaar zijn voor de nationale veiligheid zeer nauwlettend in de gaten houden'', aldus de minister. "Er moet wel voldoende juridische grondslag zijn om iemand in detentie te kunnen zetten of andere strafmaatregelen te kunnen nemen.''
Of die grondslag bij deze IS-strijder ontbreekt wilde Grapperhaus niet zeggen. De minister gaf aan volgende week verder op de kwestie te zullen ingaan, in reactie op Kamervragen van de PVV.
Gemiste kans
Tweede Kamerlid Madeleine van Toorenburg (CDA) noemt de zaak ''zeer ernstig". ''Ik wil weten van de minister waarom de politie er niet was. De politie was immers geïnformeerd over de risico’s van deze bijeenkomst. Dan had deze man opgepakt kunnen worden. Dit is een ernstig gemiste kans", aldus Van Toorenburg.
Geert Wilders noemt het ''levensgevaarlijk'' dat een IS-terrorist vrij rondloopt in Nederland. ''Kabinet speelt met mensenlevens", aldus de PVV-leider op Twitter.
Syrië
IS is bijna al zijn grondgebied in Syrië kwijt. Wat de overgebleven IS-strijders vanuit Syrië nu gaan doen is niet bekend. Volgens onderzoeksbureau Soufan hebben ongeveer dertigduizend buitenlanders zich aangesloten bij IS, van wie ongeveer 280 uit Nederland. Sommige IS-strijders gebruiken met opzet de migratiestromen naar Europa, waar ze vandaaruit ongehinderd verder kunnen reizen.