Van poppodia naar de bedrijfskantine - Klaver wil van GroenLinks brede volkspartij maken

'De zorgen van de bouwvakker en de trucker zijn dezelfde als die van de moslimmoeder. De zorgen van de hoogleraar zijn dezelfde als die van de basisschoolleraar. Iedereen heeft last van gebrek aan waardering in het werk, van werkdruk, tekort aan collega's. Het zijn de mensen die last hebben van globalisering, van de bezuinigingen, van privatiseringen. '

Jesse Klaver (31) heeft woensdagavond de Rotterdamse poptempel Annabel uitgekozen om een zaal vol hoogopgeleide jonge mensen te vertellen dat ze hem voorlopig wat minder op de poppodia zullen zien. Hij verlegt zijn werkterrein naar de bedrijfskantines. Daar waar de mensen samenkomen in scholen, fabrieken, zorginstellingen en bij sportvelden, wil de leider van GroenLinks een nieuw publiek aanboren. 'Docenten, politieagenten, buschauffeurs, mensen die werken in de zorg: de mensen die ons land draaiende houden. Zij worden door de politiek vergeten. GroenLinks is er ook voor lager en middelbaar opgeleiden.'

Jongeren bleken te smalle basis

Het is aangekondigd als een 'richtinggevende speech' en dat wordt het ook. Klaver kondigt aan dat dit voorlopig de laatste is van de massaal bezochte 'meet ups' in de grote steden, waarmee hij in de aanloop naar de verkiezingen furore maakte. Daar kwamen steevast honderden aanhangers op af. Zo ook woensdag in Rotterdam: 800 jongeren, aangevuld met wat plukjes van de oude garde die al jaren meeloopt in de partij.

Het was die kiezersgroep die Klaver van vier naar veertien zetels tilde bij de verkiezingen in maart. Tegelijkertijd bleek het een te smalle basis om een echte rol van betekenis te kunnen spelen op het Binnenhof. Van de 29 zetels die de PvdA verloor, ging slechts een deel naar GroenLinks; kennelijk was de campagne toch te eenzijdig, Klaver zelf misschien te jong. Partijen als het CDA en D66 werden groter en bleken onmisbaar voor een nieuwe coalitie - GroenLinks belandde aan de zijlijn.

Vizier op Jan Modaal

Het sterkt Klaver in de overtuiging dat zijn partij groter moet worden. En daarom noodzakelijkerwijs ook breder. De jonge kosmopolitische randstad is al binnen, nu moet Jan Modaal GroenLinks ook eens zien staan. Het perspectief is de PvdA, die er in z'n succesvolste jaren in slaagde de brug te slaan tussen de werkvloer en de universiteiten. 'Een brede volkspartij', zegt Klaver woensdag, 'het is volgens sommigen niet meer van deze tijd, maar het kán wel.'

Hij gaat daartoe de provincie in met kleinschalige 'kantinebijeenkomsten'. Dat moet kort voor Prinsjesdag 2018, als het nieuwe kabinet z'n eerste eigen begroting presenteert, uitmonden in een grootschalige meet up. Maar dan dus met een heel ander publiek. Klaver: 'Iedereen heeft het over een tweedeling in de maatschappij. GroenLinks wil die kloof overbruggen.' Dat hoopt hij niet te doen met het klimaat of het immigratiebeleid, maar met het verzet tegen de de sociaal-economische lijn van het kabinet, een strijd die in zijn ogen velen kan verenigen. 'Er is een grote gedeelde boosheid over de politiek die de oren laat hangen naar het grote bedrijfsleven. Bedrijven krijgen tax rulings, afspraken met de overheid. Dan weten ze hoeveel belasting ze moeten betalen. Jan Modaal krijgt toeslagen, maar moet altijd maar afwachten wanneer en hoeveel. En al te vaak moet er plots worden terugbetaald.'

Richtinggevend is het ook voor zijn partij, die even zal moeten wennen aan deze nieuwe ambitie. Het is alweer vijftien jaar geleden dat aan GroenLinks nog iets arbeideristisch kleefde, toen Paul Rosenmöller nog partijleider was. Hoewel die uit een gegoede familie kwam, had hij naam gemaakt als actievoerder en FNV-bestuurder in de Rotterdamse haven. Bovendien had hij nog Kamerleden aan zijn zijde zoals wijlen Ab Harrewijn, die gewerkt had als industriepredikant en bij daklozenprojecten.

Na 2002, onder Femke Halsema (2002-2010), werd GroenLinks de partij die vooral studenten en hoger opgeleiden aansprak. Onder Jolande Sap en Jesse Klaver veranderde dat in eerste instantie niet, maar voor die laatste is de nieuwe transformatie niet meer dan de logische stap in de weg naar het Torentje, die hij nog altijd voor zich ziet. Bij de volgende verkiezingen wil hij de grootste partij zijn of tenminste een van de grootste. En hijzelf hoopt dan een van de meest ervaren lijsttrekkers te zijn, als Mark Rutte (VVD), Alexander Pechtold (D66), Sybrand van Haersma Buma (CDA) en Emile Roemer (SP) tegen die tijd misschien toe zijn aan een nieuwe uitdaging.

Waarbij hij natuurlijk wel in het vaarwater komt van SP en PvdA, de linkse concurrentie met wie hij de laatste tijd zo innig optrekt. Maar dat vindt Klaver te negatief gedacht, zegt hij woensdag desgevraagd. Dit is geen aanval maar een poging om krachten te bundelen. Hij neemt slechts het voortouw. 'Nu voeren docenten, verpleegkundigen en hoogleraren los van elkaar actie. Wij willen dat zij en al die anderen de handen ineen slaan en voor elkaar in actie komen. Zij hebben de macht van het getal. Als de stille motor kabaal gaat maken, kunnen wij de plannen van het kabinet veranderen. En daarna Nederland.'