Dat Rabobank-directeur Barbara Baarsma originele ideeën heeft over de toekomst van de arbeidsmarkt, wisten we al. Zo kondigde zij eerder dit jaar aan in één klap een eind te willen maken aan de tegenstelling tussen vast en flex door van alle arbeidscontracten de looptijd te fixeren op vijf jaar.

In het hoofd van Baarsma, die ook hoogleraar marktwerking en mededingingseconomie is aan de Universiteit van Amsterdam en kroonlid van de SER, is dat idee inmiddels uitgegroeid tot een heus vijfpuntenplan voor een radicale hervorming van de arbeidsmarkt. Behalve dat vijfjarencontract invoeren voor iedereen wil Baarsma nu ook werkgevers verlossen van de kosten van opleiding en training en van loondoorbetaling aan zieke werknemers, en de marginale belastingdruk op arbeid flink verlagen.

Wat heeft dat met zzp’ers te maken, vraagt u? Weinig tot niets natuurlijk. Laat werkgevers en werknemers er maar fijn over bakkeleien, dan kunnen zelfstandigen ondertussen mooie dingen blijven doen voor hun klanten en de kost verdienen. Maar een hervorming die zzp’ers ongemoeid laat is die naam niet waard, moet Baarsma hebben gedacht. Daarom verzon zij ook wat om die groep een beetje op te juinen.

Tijdens een lezing deze week in Zwolle maakte Baarsma een gezelschap van lokale notabelen wijs dat zzp’ers alleen maar tegen wil en dank zelfstandig zijn geworden, omdat het alternatief (werkloosheid) nog erger was. Als werkgevers hen nou zo’n baan voor vijf jaar konden geven, kregen die stumpers tenminste ook weer een kans op geluk en welzijn.

Dat klonk als een lonkend automatisme, maar er helemaal op vertrouwen deed Baarsma toch ook weer niet. Terecht, want uit onderzoek blijkt keer op keer dat minder dan tien procent van de zzp’ers zo’n negatieve aanleiding heeft gehad om zelfstandige te worden, en dat zelfs van die zogenaamd gedwongen zzp’ers inmiddels de overgrote meerderheid er nog lol in heeft gekregen ook.

Alleen met de wortel van haar vijfjarencontract gaat Baarsma zzp’ers dus niet uit hun holen krijgen, daarvoor wanen die verdwaasden zich daar te comfortabel. Er zal ook een stok aan te pas moeten komen. Gelukkig is het voor een economisch professor doctor geen probleem die te vinden: mensen echt raken, dat doe je in hun portemonnee.

Dus vulde Baarsma haar puntenplan aan met een voorstel om de zelfstandigenaftrek af te schaffen. Het kabinet bezuinigt daar al op door de aftrek te beperken tot het laagste belastingtarief, maar dat gaat Baarsma niet ver genoeg. Afbouwen naar nul, is het parool. Pas met drieduizend euro minder in de knip gaan zzp’ers weer solliciteren, een baan nemen, gelukkig worden en wel wezen.

Bijkomend voordeel van het afschaffen van die zelfstandigenaftrek is dat het de overheid een hoop geld bespaart. Ongeveer evenveel als wat het schrappen van de dividendbelasting kost. Maar dat geld wil Baarsma niet in de schatkist laten verdwijnen, nee: de buit moet worden verdeeld onder werkgevers en werknemers. Ter verlaging van hun lasten, die haar immers een doorn in het oog zijn.

Met haar puntenplan is Baarsma uiteraard de held van de werkgevers. Geen contracten meer voor onbepaalde tijd, geen dure transitievergoedingen, veel minder mensen die je moet doorbetalen als ze ziek worden, geen kosten meer voor opleiding en training, en op de koop toe ook nog eens een miljoen zzp’ers aan de poort die om een baantje bedelen.

De Zwolse VNO’ers en VVD’ers voor wie Baarsma de passie mocht preken, vielen voor haar zowat in zwijm. Minder enthousiast reageerden zzp’ers die klant waren bij de Rabobank. Op twitter ging het van ‘old school’ en ‘een gotspe’ naar ‘arrogante rotbank’ en ‘rekening opzeggen’. Pijnlijke geluiden, voor een bank die de afgelopen jaren zo zijn best heeft gedaan om die zzp’ers aan zich te binden met starterspakketten, verzekeringen, hypotheken – en toevallig net deze week nog met de introductie van de boekhoud-app Tellow.

Met die boekhoud-app zou ik trouwens een beetje oppassen, als ik behalve zzp’er ook klant was van de Rabobank. Er zit vast een stiekeme functie in waarmee Baarsma - als haar tijd eenmaal is gekomen - je zelfstandigenaftrek kan wegsluizen naar de bankrekeningen van werkgevers en werknemers.

Pierre Spaninks is ZZP-expert. Voor Quote schrijft hij (bijna) elke week een column. Meer van hem leest u op zijn website.