Vertrouwelijk onderzoek: eenvijfde wil andere Zwarte Piet

Van de Nederlanders is 21 procent vóór het veranderen van het uiterlijk van Zwarte Piet. Dat blijkt uit opinieonderzoek dat het ministerie van Sociale Zaken dit jaar heeft laten uitvoeren. De resultaten daarvan zijn niet naar buiten gebracht, maar waren bestemd voor ‘intern gebruik’.

Dat bericht het televisieprogramma Medialogica van omroep Human donderdagavond in de uitzending. De redactie heeft de hand weten te leggen op de resultaten van het onderzoek. NRC kreeg daarin inzage.

Het is niet de eerste keer dat Sociale Zaken vertrouwelijk onderzoek laat uitvoeren naar de stand van de publieke debat rond Zwarte Piet. Ook in 2015 en 2014 werd een opiniepeiling gedaan, meldt Medialogica. De resultaten laten een bescheiden ontwikkeling zien: in 2014 was 12 procent van de bevolking voor verandering, in 2015 was dat 17 procent. De peilingen zijn uitgevoerd door onderzoeksbureau Kantar TNS, voorheen TNS NIPO.

Het ministerie liet ook uitsplitsen hoe „autochtone Nederlanders” en „Nederlanders met een Surinaamse of Antilliaanse achtergrond” denken over het uiterlijk van Zwarte Piet. Van de eerste groep zei dit jaar 18 procent vóór aanpassing te zijn, van de tweede was dat 43 procent. In beide gevallen is ten opzichte van eerdere jaren een stijgende lijn te ontdekken.

Waarom opbenbaarde het ministerie deze cijfers nooit? „Wij willen weten wat er speelt” zegt de woordvoerder, „maar niet sturend zijn in dit debat. We publiceren sowieso niet al onze onderzoeken. Er is in dit geval ook geen beleid aan gekoppeld.”

Schoorsteenpiet

In de uitzending van Medialogica vanavond staat de beeldvorming rond de zwartepietendiscussie en de rol die media daarin spelen centraal. Vorige week nam omroep RTL daarin een stap door af te kondigen dat het Zwarte Piet zal vervangen door een „schoorsteenpiet”, niet zwartgeschminkt maar met roetvegen op het gezicht.

RTL zegt daarover tevergeefs contact te hebben gezocht met de NTR, producent van het Sinterklaasjournaal en daarmee beeldbepalend voor de sinterklaasviering in Nederland. „Wij vonden het zinvol om eens te overleggen”, licht RTL-woordvoerder Kim Koppenol toe. De NTR ontkent desgevraagd te zijn benaderd door RTL.

Gevoelig

„Ik heb inmiddels 33 afleveringen van Medialogica gemaakt”, zegt hoofdredacteur Marc Josten over de uitzending vanavond, „maar nog nooit was het zó moeilijk om mensen voor de camera te krijgen. Zo gevoelig ligt dit blijkbaar.”

De redactie van Medialogica liet Kantar TNS een nieuw onderzoek naar de mening over Zwarte Piet uitvoeren, in navolging van dat van Sociale Zaken, met een iets aangepaste vraagstelling. ‘Staat u ervoor open dat er wordt geëxperimenteerd met een ander uiterlijk voor Zwarte Piet of met andere helpers van Sinterklaas?’, was de vraag. Daarop zei 23 procent ja.