Oproep aan Milieudefensie: stop met zuivel 'duurzaam' noemen

Donderdag kreeg ik een persbericht van de Jumbo toegestuurd:  “Jumbo eerste supermarkt met alleen maar duurzame melk”. Het ging hier niet om plantaardige melk, maar om koemelk. Melk van een dier dat evenveel broeikasgassen uitstoot als een benzineauto. Terwijl klimaatverandering het voortbestaan van de mensheid in gevaar brengt.

Jumbo krijgt een lofzang van Milieudefensie. In het persbericht was te lezen hoe Bart van Opzeeland van Milieudefensie zegt:  “Petje af voor Jumbo. Wat een mooi nieuws voor het milieu en de natuur. Duurzame melk spaart het klimaat, grondwater, het grasland en vermindert het mestprobleem. Dit is dus win-win.”   Deze uitspraak is deels onwaar en zodoende misleidend.

Uit een  recent rapport  van klimaatonderzoekers aan de Oxford University bleek dat grasgevoerde koeien net zo slecht of nog slechter zijn voor het klimaat dan reguliere koeien uit de bio-industrie. Bij koeien die binnen staan, is het in theorie nog mogelijk om de door koeien uitgestoten broeikasgassen CO2, methaan en lachgas  op te vangen. Daarnaast kan mest worden ingezet om energie op te wekken via  mestvergisting. (Zelf ben ik hier geen voorstander van, want zulke technologische toepassingen maken van rundvlees en zuivel nog geen duurzame producten. Daarnaast bevorderen zulke maatregelen het dierenwelzijn niet.)

De bekende klimaatwetenschapper Pier Vellinga zei in een  interview  met Boerderij.nl over koeien:  “In wezen zijn zuivel en vlees niet klimaatneutraal te maken. Een beperkte hoeveelheid uitstoot kan het wereldklimaat wel hebben, maar als je naar de natuurlijke kringloop kijkt, moet de rundveestapel wereldwijd eigenlijk gehalveerd worden. En dat in een tijd van groei. Dat is een bijna onvoorstelbare opgave.”

Deze opgave wordt nog lastiger als Milieudefensie (en  straks ook  de Dierenbescherming met haar keurmerk) roept dat zuivel duurzaam is. Daarmee geven ze de consument een onterecht  feel good  gevoel, waardoor deze de zuivelconsumptie zeker niet zal gaan minderen. Volgens MilieuCentraal is  kaas nog slechter voor het klimaat dan varkensvlees. En als iets slecht is voor het klimaat, dan zou je het niet duurzaam moeten noemen. De  officiële definitie van duurzaamheid  houdt in dat huidige economische activiteiten toekomstige generaties niet in gevaar brengen. De productie en consumptie van zuivel (in de huidige hoeveelheid) brengen toekomstige generaties in gevaar, doordat deze activiteit klimaatverandering versnelt.

Vorig jaar is de  uitstoot van CO2 toegenomen. Dit komt deels doordat China meer kolen is gaan stoken, maar de landbouw (met name de veehouderij) is ook niet onschuldig. Sanderine Nonhebel , universitair hoofddocent Milieukunde aan de Rijksuniversiteit van Groningen stelde een tijdje terug dat de uitbreiding van de melkveehouderij sinds het loslaten van het melkquotum in 2015 zoveel broeikasgasuitstoot met zich meebracht dat het CO-compenserende effect van Nederlands gehele windmolencapaciteit teniet werd gedaan.

Daarnaast is er voor biologische koeien nog meer ruimte nodig dan voor reguliere koeien. Een koe eet wel  60 kilo gras en ander voer per dag. Er is dus een enorm oppervlak aan grasweide en landbouwgrond nodig om de koeien te voeden en daarvoor moet natuur wijken. Deze week kwam de VN-organisatie voor voedsel en landbouw (de FAO) met een onderzoek naar buiten waaruit bleek dat ecologische landbouw met name door dierlijke producten ten koste zal gaan van de natuur. De  Volkskrant  schrijft: “ Zelfs als de biologische landbouw zijn opbrengsten sterk verbetert, is er al snel een gebied zo groot als West-Europa aan landbouwgrond extra nodig om volledig over te schakelen op bestrijdingsmiddelen- en kunstmestvrije landbouw. En dat zal ten koste gaan van natuur en tropisch regenwoud.”

Dit zien we al op grote schaal gebeuren in Zuid Amerika, waar  stukken Amazone worden afgebrand  om ruimte te maken voor grazende koeien. Ook wilde dieren moeten wijken voor koeien. Wilde ganzen mogen overal in Nederland inmiddels  vergast of afgeschoten  worden, dit zijn namelijk grazers en ze brengen dus ‘schade’ toe aan grasweides die bedoeld zijn voor de koe. In de VS moeten  paarden, wolven, coyotes en andere wilde dieren  het veld ruimen voor koeien.

Dat de koeien naar buiten mogen is fijner voor de koeien (die alsnog melkfabriekjes zijn, daarvoor elk jaar een kalf moeten baren waar ze telkens  afscheid  van moeten nemen en uiteindelijk op vijfjarige leeftijd belanden in een  slachthuis ), maar het is geen verbetering voor het klimaat en de natuur. Milieudefensie had beter Alpro in het zonnetje kunnen zetten omdat deze Nederlandse boeren stimuleert om in te zetten op  Nedersoja. Of Oatly die  melkveehouders in Scandinavië  vraagt om de veestapel te verkleinen om zo meer haver voor havermelk te kunnen verbouwen.

Milieudefensie verliest wat mij betreft geloofwaardigheid door de betekenis van het woord duurzaam zo uit te hollen en op misleidende wijze in te zetten.