Onderhandelingen Duitse formatie
gaan vandaag door

De partijen waren donderdagavond aan een onderhandelingsronde begonnen waarbij grote verschillen op de gebieden van het klimaat, de gezinshereniging van vluchtelingen en financiën uit de weg moesten worden geruimd. Na bijna vijftien uur praten was dat nog niet gelukt en zijn de gesprekken voor even gestopt.

Bondskanselier Angela Merkel had vooraf laten weten dat er donderdag beslissende onderhandelingen moesten plaatsvinden. De partijen moeten er onderling uitkomen, omdat andere coalities volgens waarnemers vermoedelijk niet haalbaar zijn. Vanwege de kleuren van de onderhandelende partijen, zwart, geel en groen, wordt ook wel gesproken van een Jamaica-coalitie.

De gesprekken gaan door, desnoods tot en met zaterdag, liet algemeen secretaris Peter Tauber van de CDU weten. ,,We gaan de verlenging in", zei Cem Özdemir van de Groenen. Hoe lang die gaat duren hangt volgens hem van de scheidsrechter af. ,,Maar het resultaat is doorslaggevend".

Angela Merkel staat voor de haast onmogelijke opgave een regering te smeden van drie partijen die elkaar de tent uit vochten. De afgelopen maand probeerden de Duitsers voor het eerst sinds 1949 een regering te vormen van meer dan twee partijen. De coalitie kreeg de naam Jamaica, omdat de politieke kleur van de partijen - de liberale FDP, de Groenen en het CDU - overeenkomt met de kleuren van de Jamaicaanse vlag.

De Duitse formaties zijn niet te vergelijken met de Nederlandse. Eerst worden binnen twee weken de verschillen in kaart gebracht. Daarna worden ze in kleine groepen besproken. Ten slotte beslissen de partijleiders over de knelpunten. De hele regeringsvorming is in Berlijn meestal binnen een maandje beklonken.

Binnen haar eigen CDU had Merkel vooral aan immigratie een zware dobber. De bondskanselier liet in 2015 een miljoen migranten toe, vooral Syriërs. Na de verkiezingen bracht zij dat aantal terug naar maximaal 200.000 per jaar. De Groenen waren op hun beurt weer fel tegen zo'n inperking van het aantal vluchtelingen. Ook voelde de partij niet voor het extra aftappen van telefoon- en internetdata in de strijd tegen het terrorisme en het terugdraaien van het recht op gezinshereniging. De partij zet bovendien vol in op het klimaat. Zo pleiten de Groenen voor een verbod op dieselauto's en een onmiddellijke sluiting van kolenmijnen en -centrales. Daar voelen de FDP en de CDU weer niets voor.

De gesprekken over de heikele thema's werden tot het laatst bewaard. ,,Er trekt een orkaan over Jamaica'', verzuchtte FDP-bestuurder Wolfgang Kubicki eerder deze week. De fractiechef van de Groenen, Anton Hofreiter, pareerde zijn opmerking met: ,,Die orkaan is er omdat de FDP zo weinig op heeft met het klimaat.''

Merkel had geen alternatief. De enige andere mogelijke coalitie is die van CDU en de sociaaldemocratische SPD. Alleen leed die laatste partij zo'n desastreuze nederlaag bij de verkiezingen dat de partij besloot de oppositie in te gaan. Het rechts-populistische Alternative für Deutschland sloeg juist genadeloos toe. Maar met die partij wil niemand regeren.

Intussen was het afgelopen kwartaal sprake van flinke economische groei. De komende regering heeft daardoor 30 miljard euro extra te besteden. Waaraan, daarover lopen de meningen uiteen. De liberalen willen belastingverlaging, de Groenen investeringen.