Opnieuw is Enschede toneel van discriminerende actie, wat is er aan de hand? 'Dit is een nationaal probleem'

Nog geen maand na zijn aantreden als burgemeester in 2015, worden afgehakte varkenskoppen op het hek van het asielzoekerscentrum van Enschede gespietst. Een klein half jaar later vliegt een molotovcocktail richting een moskee in zijn stad.

De 3 incidenten in 2 jaar tijd zijn allen gericht tegen moslims. Toch is volgens Van Veldhuizen geen sprake van een anti-moslimsfeer in zijn stad, waar onder meer veel Turkse-Nederlanders wonen. 'Het mag duidelijk zijn dat dit niet een probleem is van onze stad, maar een nationaal probleem.'

Het extreemrechtse Pegida komt wel vaker op bezoek in Enschede. Deze zomer werd ze een demonstratie ontzegd, waarna de groep in september alsnog de straat op mocht. Daarna volgden twee onaangekondigde acties in Enschede. Na de volgens Van Veldhuizen 'walgelijke' vertoning op het terrein van de te bouwen moskee aan de Kuipersdijk - de gemeenteraad ging vorige maand akkoord met de bestemmingsplanwijziging - riep hij zijn inwoners zondag op zich niet te laten provoceren door 'veertien mensen die hiervoor naar Enschede komen'.

Waarom komen zij naar Enschede?

'Vrij eenvoudig: op dit moment is Enschede naar mijn weten de enige plaats waar plannen liggen voor de bouw van een grote moskee (maximaal 625 plaatsen). Er zijn altijd mensen die daar moeite mee hebben. En ja, er zijn zorgen over de financiering ervan, maar die zijn openlijk besproken. Vervolgens hebben wij binnen democratische rechtstaat gedaan wat we moesten doen: de vrijheid van religie respecteren.'

En nu moet u volgens activisten van Pegida Nederland de vrijheid van meningsuiting respecteren.

'Deze Ku Klux Klan-achtige actie - het in de vroege morgen besmeuren van een kruis - heeft niets te maken met een normale, gezonde vorm van vrijheid van meningsuiting. Ik sprak de minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (D66), en die is dit roerend met mij eens.'

'We moeten woorden gebruiken om samen verder te komen. Wat zij doen draagt nergens aan bij, behalve aan verkeerde dingen. Want hoeveel incasseringsvermogen vraag je van mensen?'

U lijkt dit soort acties niet te kunnen voorkomen. Wat doet u ertegen?

'Wat hier gebeurt is niet echt uniek voor Enschede. Onze gemeenteraad besluit 600 Syriërs voor 10 jaar op te vangen en in de slipstream daarvan gooien een paar mensen met molotovcocktails naar een moskee in onze stad. Hier is destijds aangifte tegen gedaan en de daders zijn bestraft. Nu kijken we of we juridische of andere stappen kunnen zetten tegen activisten die tegen de komst van de moskee zijn.'

Hoe schadelijk zijn deze anti-moslimacties voor het imago van uw stad?

'Ik hoop dat uit onze reactie op deze problematiek vooral het beeld blijft hangen dat we een weerbare stad zijn. Laat duidelijk zijn: de overgrote meerderheid in Enschede is in staat waardig met elkaar om te gaan. In een stad met 160 nationaliteiten kunnen we ook niet anders dan elkaar respecteren. Maar ik weet ook dat dit geen vanzelfsprekend is in Nederland; we hebben niet voor niets nog steeds een dodenherdenking.'