De Autoriteit Financiële Markten (AFM) richt zich in een nieuwe waarschuwing tegen zogenoemde Initial Coin Offerings (ICO's). Via deze constructie bieden start-ups nieuwe cryptomunten aan die recht geven op een product of dienst waar ze nog aan werken, of een deel van de toekomstige winst. In tegenstelling tot aandelen of obligaties vallen deze munten niet onder het toezicht van de AFM.

Dergelijke ICO's zijn daarom een ideale manier voor ondernemingen om geld op te halen. En de laatste tijd gebeurt dat vaak met succes. Zo investeerden enthousiaste consumenten in juni in slechts dertig seconden maar liefst 30 miljoen euro in de nieuwe munt Basic Attention Token (BAT), waarmee een nieuwe browser wordt gefinancierd. En vorige maand nog genereerde de Nederlandse virtuele munt CombiCoin 2 miljoen euro, waarmee dit de eerste succesvolle Nederlandse ICO was.

1200 cryptomunten

Maar al die ICO's zijn volgens de AFM een 'ideale voedingsbodem voor oplichters'. Dit vanwege het 'anonieme en grensoverschrijdende karakter'. Volgens de AFM kan zo een piramidespel worden opgezet dat voor een leek lastig als zodanig te herkennen is. Ook ligt het risico op de loer dat crimineel geld wordt witgewassen.

Op dit moment zijn er al bijna twaalfhonderd verschillende cryptomunten en het aantal blijft groeien. Net als bij de bekendste cryptomunt -  de bitcoin - maken die munten gebruik van de blockchaintechnologie. Zonder dat er een centrale instantie is die controleert, is het hiermee mogelijk om betrouwbare transacties te waarborgen. De AFM waarschuwde eerder al voor de risico's van virtuele valuta zoals de bitcoin.

Hype

Reden om nu aan de bel te trekken voor ICO's is de huidige hype rondom cryptomunten in combinatie met de hoge risico's op het verlies van de hele inleg. Voorzitter Merel van Vroonhoven van de AFM spreekt van 'een gevaarlijke cocktail'. 'In de media verschijnen steeds meer berichten over consumenten die investeren in ICO's met geld dat bedoeld is voor later, of zelfs met grote sommen geleend geld. In het buitenland zijn al meerdere voorbeelden bekend van frauduleuze ICO's en de AFM maakt zich ernstig zorgen over het risico op misleiding van investeerders in Nederland', zo zegt Van Vroonhoven.

Extreme koerswisselingen

De door de AFM gesignaleerde hype wordt gevoed door de extreme koersstijgingen van vooral de bitcoin van de afgelopen maanden. Deze steeg dit jaar met ruim 630 procent, maar daalde deze de afgelopen week weer met bijna 15 procent nadat een technische aanpassing om de achterliggende techniek sneller te maken niet doorging. Tegelijkertijd ging de koers van een andere virtuele  munt (Bitcoin Cash) weer door het plafond: een stijging van 130 procent in twee dagen. Voor oud-DSB-bankier Dirk Scheringa was de populariteit van cryptomunten en ICO's reden om zijn naam te verbinden aan ICO Headstart, zo werd vorige week nog bekend. Dit bedrijf moet ondernemers helpen met het op de markt brengen van nieuwe cryptomunten om zo hun groei te kunnen financieren.

DNB waarschuwt ook

De waarschuwing van de AFM wordt onderschreven door De Nederlandsche Bank (DNB). 'Banken en andere financiële ondernemingen die betrokken zijn bij het aanbieden van ICO's of de handel in tokens lopen het risico betrokken te raken bij manipulatie, witwaspraktijken, terrorismefinanciering of andere frauduleuze praktijken', zo stelt de centrale bank. Ook de overkoepelende Europese autoriteit ESMA (European Securities and Markets Authority) zegt zich zorgen te maken over de extreme risico's.

China is inmiddels al een stap verder. Hier kondigde de regering een algeheel verbod op ICO's af.

De bitcoin heeft het brede publiek bereikt. De koers van de oudste virtuele munt stijgt immers maar door - al kan hij ook zomaar ineenstorten (+).

Geld nodig als bedrijf? Je kunt naar de beurs, maar een eigen virtuele munt uitgeven is een stuk makkelijker.

Koers bitcoin-broertje ethereum steeg met 4.500 procent: moet ik daar al mijn spaargeld in stoppen? Zes vragen over ethereum (+).

Bitcoin maakt cybercriminaliteit makkelijker, bevestigt 'WannaCry'. Jan Rooduijn vraagt zich af: wat zijn eigenlijk de voordelen?

In plaats van de bitcoin af te doen als 'crimineel speeltje' kunnen we beter bekijken wat de bitcoin voor de samenleving kan betekenen, zegt bitcoin-idealist Rudolf Brugman.

De virtuele munt bitcoin geniet vertrouwen, zonder dat er een centrale bank bij betrokken is. De techniek erachter, blockchain geheten, is voor veel meer zaken geschikt. Hoe werkt het? (+)