Joop van Rijn (donker jasje) en Ben Oude Nijhuis in november 2014. © Shody Careman

Demente moeder Van Rijn zette slechte verpleeghuiszorg op de kaart

Het verhaal over de demente moeder van staatssecretaris Van Rijn, ze blijkt twee weken geleden op 83-jarige leeftijd overleden, zette de discussie over de kwaliteit van onze verpleeghuiszorg landelijk op de kaart. Inmiddels klotst het geld tegen de plinten, maar de personeelstekorten blijven nijpend.

Edwin van der Aa 08-11-17, 17:30

Op dinsdag 4 november 2014 slaan twee tachtigers in deze krant alarm over de falende zorg aan hun zwaar demente echtgenotes. Joop van Rijn en zijn toenmalige kompaan Ben Oude Nijhuis worden ineens bekende Nederlanders als ze op indringende wijze vertellen over misstanden in de Haagse zorginstelling.

Het maakt diepe indruk in Nederland; de verhalen over hoe hun vrouwen rondlopen in vieze kleding, soms niet op tijd naar het toilet kunnen en het feit dat er meerdere keren per week urenlang geen personeel aanwezig is. Saillant detail: de demente mevrouw Van Rijn is de moeder is van staatssecretaris Martin Van Rijn. Juist hij is dan in het kabinet verantwoordelijk voor langdurige zorg.

Strijdbaar

Ben Oude Nijhuis blijkt het meest strijdbaar. Hij gaat een dag na de krantenpublicatie in het televisieprogramma Pauw het gesprek aan met staatssecretaris Van Rijn, die op dat moment al werkt aan het plan 'Waardigheid en Trots' voor liefdevolle ouderenzorg. Twee weken later overlijdt Oude Nijhuis plotseling en hij wordt postuum bekroond met de titel 'Held van 2014'.

Niet lang daarna, begin 2015, ligt het plan van Van Rijn er. Er komt een leidraad op het gebied van personeelsinzet, staat er. Zo verplicht Van Rijn de politiek weer te investeren in personeel. Daarna wordt het even rustig, maar het blijkt de stilte voor een nieuwe storm. In de zomer van 2016 barst de bom opnieuw als de staatssecretaris de zorginspectie dwingt de namen bekend te maken van 150 slecht presterende verpleeghuizen.

Manifest

Enkele dagen later schrijft AD-columnist Hugo Borst, die zelf een demente moeder in een verpleeghuis heeft, in een open brief aan de staatssecretaris hoe het beter kan. Die brief wordt enkele maanden later weer gevolgd door het manifest Scherp op ouderenzorg, met daarin tien voorwaarden om ,,goede zorg voor alle kwetsbare ouderen in verpleegtehuizen te waarborgen". Stel vast hoeveel zorgpersoneel nodig is om complete zorg te leveren en pas het budget aan aan die norm, klinkt het. In de aanloop naar de verkiezingen omarmt de Tweede Kamer het manifest.

Als die personeelsnorm er begin dit jaar eenmaal ligt, blijkt dat aan de nieuwe kwaliteitseisen voor de verpleeghuiszorg een verplicht prijskaartje hangt van minstens 2,1 miljard euro in 2021

Als die personeelsnorm er begin dit jaar eenmaal ligt, blijkt dat aan de nieuwe kwaliteitseisen voor de verpleeghuiszorg een verplicht prijskaartje hangt van minstens 2,1 miljard euro in 2021. De nieuwe coalitiepartners gaan morrend akkoord en de plannen om de verpleegzorg een oppepper te geven kunnen worden uitgerold. Daarnaast schrapt het demissionaire kabinet onder aanvoering van Van Rijn een eerder ingeplande bezuiniging op de langdurige zorg. Zo worden alle rimpels weggestreken.

Ambitieuze klus

Ondanks de nieuwe zak met geld duurt het nog enkele jaren voordat er genoeg gekwalificeerd personeel is gevonden om de beschikbare centen helemaal aan uit te geven. Een ambitieuze klus, moest de gloednieuwe zorgminister Hugo de Jonge onlangs nog toegeven. Het verpleeghuis is niet populair als werkplek. Ondertussen vergrijst Nederland steeds verder en zullen er dus snel meer ouderen komen die intensieve en dure verpleeghuiszorg nodig hebben.