AntiDemocraten66?

Een lichte twist van de beginwoorden van het appèl voor politieke vernieuwing uit 1966. Een appèl dat ruim 50 jaar geleden geschreven is ten tijde van de Koude Oorlog, de civil rights movement , de ontzuiling en een opkomst van een nieuwe generatie maatschappelijk geëngageerde jongeren. Zo vernieuwend voor haar tijd dat het velen inspireerde waardoor D66 als partij kon ontstaan. De partij die pleitte voor directe verkiezingen, radicale democratisering op nationaal en Europees niveau, de burger meer wilde betrekken in het politiek proces, pleitte voor transparantie en een openlijk debat. Een partij die kritisch was op compromissen sluiten en niet wilde inleveren op haar kernwaarden.

Ook het nieuwe appèl uit 2016 staat vol met kernwaarden en mooie teksten:

Wie zowel het oude als nieuwe leest, zou geïnspireerd moeten raken, maar niks is minder waar. Want wie het regeerakkoord leest en de ontwikkelingen in Amsterdam volgt, ziet een partij die haar authenticiteit heeft verloren en onderdeel is geworden van diezelfde gevestigde orde die zij in haar ontstaansperiode bekritiseerde en bevocht. In enkele maanden is er ingeleverd op radicale democratisering (opgeven van het referendum), is er valse menselijkeheid beloofd met opvang in de regio (strikter asielbeleid), mogen (oorlogs)migranten minder gebruik mogen maken van sociale voorzieningen en moeten hun (klein)kinderen hun tweede nationaliteit opgeven.

Regeren is geen middel meer, maar een doel an sich geworden. De zoveelste partij van de achterkamertjes- en vriendjespolitiek met weinig tot geen transparantie. Niet voor niks dat Pechtold ervoor gekozen heeft om in de Kamer te blijven. Met een minimale meerderheid van 76 zetels en de grote hoeveelheid compromissen in het regeerakkoord zal hij als een evenwichtskunstenaar moeten balanceren tussen veeleisende coalitiegenoten, mogelijke opstandige fractieleden, het partijbestuur en de leden. Tegelijkertijd moet de kiezer opnieuw bediend worden omdat er in maart gemeenteraadsverkiezingen zijn.

Wat is echter het bestaansrecht van een partij die haar principes en kernwaarden opgeeft? Het electoraat is namelijk wispelturig en keihard. Vooral in deze tijden van politieke versplintering en onvoorspelbaar stemgedrag. Het verleden laat zien dat regeren D66 niet veel goeds heeft gebracht en dit akkoord gaat de partij er niet bij helpen. De kans dat D66 het PvdA achterna gaat met een groot electoraal verlies in de volgende verkiezingen is erg groot. De partij dreigt net als de PvdA een koersloos schip te worden in een zee van politieke belangen, machtsspelletjes en ego’s. Zij dreigt steeds verder van haar eigen visie, kernwaarden en appèl af te drijven.

Haar eerste echte test gaat de komende gemeenteraadsverkiezingen zijn waarbij op dit moment alle alle ogen op Amsterdam gericht zijn. Echter wie de interne ontwikkelingen in Amsterdam volgt, wordt niet vrolijk van de ontwikkelingen daar. Daar waar D66 in het appèl van 2016 nog afstand neemt van machtspolitiek en pleit voor samenwerking zien we in de hoofdstad dat de lijsttrekker (Reinier van Dantzig) een paar maanden voor de verkiezing een D66-wethouder door de strot van de gemeenteraad probeerde heen te duwen tot hij door zowel zijn eigen fractie als de raad werd teruggefloten. Ook zijn drie van de zes bestuursleden van Amsterdam opgestapt en staat het democratisch proces rondom het samenstellen van de kandidatenlijst onder druk.

Ervaren en bewezen raadsleden die tijdens de interne lijsttrekkersverkiezing de tegenstander (Abdelhub Choho) van de huidige fractievoorzitter Reinier van Dantzig hebben gesteund zijn op een onverkiesbare plek op de kieslijst gezet en kaltgestellt. Een keiharde interne afrekening waarbij elk mogelijke vorm van kritisch tegengeluid gesmoord wordt. En dan nog niet eens te spreken over de samenstelling van de top 10 die vooral bestaat uit mensen die in de lijsttrekkerscampagne zich publiekelijk hebben uitgesproken voor de heer van Dantzig. Dit is nog los van het feit dat de huidige kandidatenlijst bij verre na geen afspiegeling is van de meest diverse stad van de wereld.

De vraag voor nu is, wat D66 landelijk en lokaal gaat doen? Laten zij de tikkende bom tot ontploffing komen door alles onder het kleed weg te moffelen en nog verder van haar visie, kernwaarden en appèl af te drijven? Of zij radicaal hun koers bij om hun authenticiteit en democratische waarden te hervinden?