Wat er gebeurt als je een boze mail stuurt aan een PVV-Kamerlid

Het strafdossier omvat 22 pagina's - geen wereldzaak. Afgedaan en daarna stroomt het leven verder. Maar niet voor Bas: die zit, de geschiedenis keurig gerangschikt in een insteekmap, nog met een portie onbegrip en boosheid in z'n kop.

Bas Westra is een man met een rijtjeshuis, een gezin en een baan in het openbaar bestuur bij een organisatie die bekendstaat om z'n behoedzaamheid. Een jurist. Gewoon een van de wandelaars die je tegenkomt op het zondagmiddagstrand. Maar die zondagmiddag regent het en Bas drinkt van de weeromstuit een paar glazen wijn en daarna zet hij zich achter het toetsenbord. Een maalstroom aan gedachten smijt hij ongefilterd in een boze mail, aangevuurd door een interview met Geert Wilders dat hij 's ochtends las.

Hij stuurt het linea recta naar de veroorzakers van zijn onrust: acht Kamerleden van de PVV. Verzenden. Zo. Nu horen ze het eens van hem, in hun eigen taal. 'Dommer en debieler kan het bijna niet', 'gelukkig dat je als burger nog kan emigreren'. Geen fraai proza, nee, vertel hem wat.

Dion Graus is de enige die hapt. Die stuurt Bas dezelfde dag nog een mailtje terug: 'Daar u al jaren beledigingen, leugens, laster en smaad over mij verkondigt zal ik aangifte tegen u gaan doen. Ben het spuugzat!'

En daar gaat Bas weer: 'dictator Wilders', 'schertsfiguur Graus'. Het is - nouja opnieuw geen hoge literatuur. 'Het is kinderachtig gelul wat ik in die mails schrijf. Maar weet je, het is geen bedreigen.'

Graus doet aangifte op 13 maart 2014 en dan gaat het snel. 26 maart vordert justitie de persoonsgegevens van Bas Westra - een pseudoniem - bij Microsoft in Amerika. 2 mei verhoor op het politiebureau. Zijn advocaat stuurt aan op een sepot, maar dat mislukt. 10 december zaak afgedaan. Bas accepteert een transactie van 200 euro, en voorkomt daarmee een rechtszaak die hem, man met een gezin en een baan, in het volle licht zal zetten. Ook voor dit stukje durft hij niet zijn echte naam te noemen.

Beduusd zit hij aan tafel, alsof het gisteren is gebeurd. Nog bozer eigenlijk dan toen. 'Mijn schuld is nooit vastgesteld. En toch ben ik bestraft.'

Ik vraag hem naar zijn eigen fouten. 'Ik zit zo in elkaar dat ik af en toe even de andere kant van mezelf laat zien, zeg maar. Dat had ook op een andere manier gekund.' Maar verder blijft hij ziedend op Graus, en op justitie.

Het bedreigen en beschimpen van politici is een ziekte van de tijd. Het Team Bedreigde Politici van de politie in Den Haag laat er geen gras over groeien. 'We willen laten zien dat we er bovenop zitten. Dat mag best schrik aanjagen', zegt officier van justitie Talsma in de NRC, kort voordat hij Bas als verdachte aanmerkt. Mensen als Bas noemt Talsma 'gefrustreerde burgers', in het interview.

Maar waar ligt de grens?

'We hebben met de PVV te maken, die beledigende teksten salonfähig maakt,' zegt Bas. 'Kopvoddentaks mag kennelijk wel. Maar ik mag niet terugslaan met dat soort woorden.'

Graus overdrijft, dat weet Bas zeker, 'wat hij doet is opplussen'. De aangifte klopt niet, zegt hij ook. Het klopt niet dat hij Graus al jarenlang beschimpt op internet, dat hij hem 'onschatbare schade' heeft aangedaan, 'hij overlegt geen bewijs.' Twee domme mails, meer was het niet.

Daarom blijft Bas brieven schrijven: naar de korpschef, naar de hoofdofficier van justitie, naar de Ombudsman, 'ik wil dit principieel aanvliegen'. Hij brengt klachten in en vraagt om procedures, bouwt een dossiertje op. Alles wordt afgewezen. 'Je zult denken: heeft die man niks anders te doen. Maar ik ben zelf ook jurist hè. En er zit iets... er zit iets politieks in.' Want de aangifte die Graus rond dezelfde tijd deed tegen Jeroen Pauw, is wel geseponeerd. Bas is, vermoedt hij, een gemakkelijke overwinning van justitie op de boze man. 'Ik ben in hun ogen toch maar gewoon een anonieme burger.'

Het gevolg is dat zijn boosheid groeit. Het schrik aanjagen door justitie mist hier duidelijk doel.

Als ik Dion Graus bel is hij verbaasd: over de afloop van de zaak is hij niet ingelicht. En eerlijk gezegd is ook hij er niet zo tevreden mee. Want wat lost het op? Nu blijven twee mensen steken in hun emoties. 'Het liefst heb ik in alle vriendschap en vriendelijkheid contact.'

En hij vertelt dat alle boze mailers tegenwoordig een standaard antwoord krijgen: 'bedankt dat u gebruikmaakt van uw vrijheid van meningsuiting'. Soms belt hij ze op, 'en blijken het supersympathieke mensen'.

Laat Bas eens naar de Tweede Kamer komen, zegt Dion, 'altijd welkom, dan praten we en komen we er samen uit. Kom gewoon naar me toe en zeg het joh. Dat werkt het beste van alles.'

Maar iets zegt me dat dit niet gaat gebeuren.

t.heijmans@volkskrant.nl