Spaanse regering verpest feestje van 'onafhankelijke' Catalanen

Om 20.00 uur vierden zo'n 17.000 mensen op het Sant Jaume-plein in hartje Barcelona het snel georganiseerde 'feest van de republiek'. Een onafhankelijke Catalaanse republiek die vierenhalf uur eerder door het parlement, een kilometer verderop, was uitgeroepen, met zeventig stemmen voor, tien tegen en twee blanco. Liefst 53 parlementariërs van de oppositie verlieten vóór de geheime stemming hun zetels, omdat ze geen enkele legitimiteit wilden geven aan de 'aanslag op de democratie en de grondwet'.

Ook om 20.00 uur eindigde de spoedzitting van de Spaanse ministerraad, 600 kilometer westelijker, in Madrid. Even eerder had de senaat premier Rajoy vrij baan gegeven om de vergaande maatregelen uit grondwetartikel 155 toe te passen om Catalonië onder curatele te stellen en weer in het gareel te krijgen. Dit houdt onder andere in het afzetten van de Catalaanse regiopresident Puigdemont en zijn ministers, plus een honderdtal hoge ambtenaren. Daarnaast besloot de ministerraad het Catalaanse parlement op te heffen en regionale verkiezingen uit te schrijven voor 21 december.

Verkiezingen die Puigdemont gisteren zelf niet durfde uit te schrijven. Daarmee maakte hij de weg vrij voor het parlement, met een kleine meerderheid van 72 zetels (op een totaal van 135) van de partijen die vóór onafhankelijkheid zijn, om na een lang debat voor onafhankelijkheid te stemmen en daarmee 'gehoor te geven' aan de stem van het volk in het illegale referendum van 1 oktober. De stemming was geheim, omdat de parlementariërs van de regeringspartij wilden voorkomen dat zij door justitie kunnen worden vervolgd voor rebellie.

Hoe de strafmaatregelen uitgevoerd kunnen worden en in hoeverre justitie en de politie in actie komen, zal de komende dagen duidelijk worden. Dan zal ook blijken wat de reactie van de Catalanen op die acties zal zijn. En hoe het deel van Catalonië dat tegen afscheiding is - volgens de laatste verkiezingsuitslag en peilingen ongeveer de helft van de bevolking - op de onafhankelijkheid zullen reageren. Zondag is er een grote demonstratie in Barcelona vóór de dialoog en de democratie, van de groeperingen die tégen de afscheiding zijn.

De laatste maand zijn er talloze voorbeelden van verdeeldheid op straat, op het werk en zelfs binnen het gezin te zien en horen geweest. Dat was de grootste kritiek van de Spaanse politieke leiders én de oppositie in Catalonië op dat proces dat naar de (tijdelijke) onafhankelijkheid heeft geleid. 'U heeft uw eigen volk verdeeld,' kreeg Puigdemont tijdens het debat van verschillende kanten te horen.

Maar zijn aanhang maakte zich daar gisteren absoluut geen zorgen om. Duizenden mensen wachtten in de buurt van het parlement de stemming af en zorgden voor een explosie van vreugde toen de uitslag bekend werd. In de loop van de avond gingen steeds meer Catalanen de straat op. Bij gemeentehuizen, zoals dat van Girona, werd de Spaanse vlag verwijderd. Op het Sant Jaume-plein scandeerden de feestvierders Puigdemonts naam.

,,Een legitiem gekozen parlement heeft een langverwachte stap genomen waarvoor lang gestreden is,'' zei Puigdemont, die geëmotioneerd sprak van 'de grootsheid van dit moment'. Hij bereidde de Catalanen echter voor op de maatregelen die vanuit Madrid zouden worden genomen. ,,Laten we, zoals we altijd hebben gedaan, ons met vreedzaamheid, civisme en waardigheid gedragen.''

De stap kreeg, zoals verwacht, nauwelijks steun uit het buitenland. De VS, Frankrijk en Duitsland keurden het af en europresident Donald Tusk twitterde dat Spanje de enige gesprekspartner blijft, maar vroeg Rajoy wel niet met geweld op de Catalaanse uitdaging te reageren.