'Wat maakt het nou uit of ik op een bureaustoel of in een rolstoel zit?'

• Carmen Dorlo

  redacteur Online

Anderhalf jaar heeft de 29-jarige Jasper Oenema naar een baan gezocht. Maandenlang werd hij afgewezen bij "ik weet niet eens hoeveel bedrijven, zoveel waren het er".

Uit een rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat de helft van de bedrijven niet van plan is om mensen met een beperking in dienst te nemen. Resultaten die Jasper, die een hart- en zenuwziekte heeft, zeker herkent. "Als ik solliciteer bij een bedrijf zien ze meteen de beren op de weg. Ze kijken alleen naar wat ik niet kan en niet naar wat ik wél kan. Terwijl er genoeg is waar ik goed in ben."

En als je je dan toch op die beren richt, benoem het dan, zegt Jasper. "Misschien heb ik daar wel oplossingen voor. Sommige hulpmiddelen kunnen problemen oplossen. Ik kan niet in hoofden kijken, dus ik weet niet wanneer een werkgever problemen ziet die weg te nemen zijn. Nu word ik in stilte afgewezen vanwege mijn handicap."

Maar er is licht aan het einde van de tunnel, want Jasper heeft een baan aangeboden gekregen. "Ik mag drie maanden meedoen aan een meelooptraject. Dat is echt een opluchting, maar ik weet niet of ik na die drie maanden mag blijven. Maar ach, dit is een begin."

De 40-jarige Elisabeth van den Berg uit Zutphen herkent zich in het verhaal van Jasper. Sinds een jaar zit ze in een rolstoel, door de complicaties van haar diabetes. "Ik werk al 25 jaar met een chronische ziekte. In het verleden wisten mensen niet eens dat ik ziek was, nu kijken ze alleen nog maar naar mijn rolstoel."

Elisabeth werkte als directiesecretaresse, maar heeft nu geen baan meer. Solliciteren is moeilijk. "De nadruk ligt op mijn ziek zijn, niet op wat ik kan. Zolang ik mijn verstand en handen goed kan gebruiken, werk ik even goed als ieder ander. Wat maakt het nou uit of ik op een bureaustoel of in een rolstoel zit?"

Elisabeth probeert mensen bewust te maken van de vooroordelen. "Laatst zat ik aan tafel met een aantal mensen en vroeg ik: 'Wie kan echt alles, zonder uitzondering?' Niemand zei 'ik', alleen narcisten zouden dat zeggen. Toen vroeg ik: 'Wie moet toegeven dat hij niet alles kan en sommige dingen moet oefenen?' Iedereen zei ja. Nou, welkom in de wereld van mensen met een beperking. Iedereen heeft een beperking, maar bij de meesten valt die niet op."

Kijk verder dan mijn rolstoel, is dan ook haar boodschap. "Ik ben misschien qua lengte van 1.50 meter naar 1.10 meter gedaald, maar mijn IQ is hetzelfde gebleven."

Daar is Ashley Bakker uit Dordrecht het mee eens. Haar beperking staat los van haar IQ. "Ik ben doof geboren, maar ik kan 70 procent horen dankzij een gehoorapparaat. Maar toch moet ik maandenlang solliciteren en ik heb geen recht op Wajong", vertelt Bakker.

Ook zij wordt beoordeeld op haar beperking. "Telkens word ik afgewezen omdat ik doof ben. Ik kan prima horen en praten, daar heb ik jarenlang voor moeten oefenen. Maar tevergeefs. Ik ben niet de enige dove in Nederland die gemotiveerd is om een baan te vinden. De werkgevers moeten ons een kans geven."

Bedrijven vinden het moeilijk

Volgens Rob Slagmolen van VNO-NCW en MKB Nederland vinden bedrijven het vooral moeilijk om inzicht in personeel met een beperking te krijgen. "De vragen die wij vaak horen, zijn: waar vind ik mensen met een beperking en wat kunnen ze?", vertelde Slagmolen in het NOS Radio 1 Journaal.

Ook is het onduidelijk welke risico's het aannemen van een werknemer met een beperking met zich meebrengen. "De essentie bij de bedrijven is dat ze meer willen werken met mensen met een beperking, maar dat ze ook meer inzicht willen in de risico's zoals uitval door ziekte of begeleiding."

Volgens de bedrijven in het rapport van het SCP zouden er geen geschikte functies zijn en geen nieuwe medewerkers nodig zijn. Ook zou er te weinig capaciteit zijn om de medewerkers met een beperking goed te begeleiden.

Het wordt heel moeilijk gemaakt voor mensen met een beperking, zegt een woordvoerder van het FNV. "Er worden niet genoeg banen gecreëerd. En dan dit rapport erbij, dat maakt het wel heel naar."

"Wajongers worden per 1 januari gekort op hun uitkering. In plaats van 75 procent van het minimumloon krijgen ze nog maar 70 procent. Daar gaan wij actie tegen voeren, we willen dat de korting van tafel gaat."