Ook twee Italiaanse regio's trekken nu naar stembus voor meer autonomie
Niet alleen in Catalonië, maar ook in twee Italiaanse regio's staat de onafhankelijkheidskwestie hoog op de agenda. De inwoners van Lombardije en Veneto trekken zondag naar de stembus voor een referendum over semi-autonomie. De rijke, noordelijke regio's hopen zo meer controle te verwerven over hun financiën en administratie.
Eerst Schotland, dan de brexit en nu Catalonië. De roep om meer autonomie in Europa klinkt de jongste jaren steeds luider. Dit weekend maken ook de regio's rond Milaan en Venetië zich op voor een referendum, niet over een eventuele afscheuring van Italië, wel over meer zelfstandigheid.
Hoewel beide regio's in het verleden campagne gevoerd hebben voor een volledige onafhankelijkheid, liggen de kaarten nu anders. Lombardije en Veneto, die beide geleid worden door een gouverneur van de extreemrechtse separatistische partij Lega Nord, hopen met hun referenda ook een signaal uit te sturen naar Rome. De hoop bestaat dat een brede draagkracht voor meer macht hun positie in de onderhandelingen met de regering versterkt.
Overbodig
De referenda, die de regio's in totaal meer dan 55 miljoen euro kosten, zijn in principe overbodig. Een ja-stem is niet bindend, en volgens de Italiaanse grondwet heeft elk van de twintig regio's het recht om in dialoog met Rome zijn bevoegdheden uit te breiden. Een publieke stemming is daar dus niet voor nodig. Emilia-Romagna, een andere noordelijke regio met een centrumlinks bestuur, heeft deze week dat proces in gang gezet. Maar Luca Zaia en Roberto Maroni, de gouverneurs van Veneto en Lombardije, beweren dat pogingen tot dialoog met Rome de voorbije jaren genegeerd werden.
De referenda, die de regio's in totaal meer dan 55 miljoen euro kosten, zijn in principe overbodig
Hun belangrijkste drijfveer om meer autonomie na te streven, is geld. Zaia en Maroni beweren dat hun regio's elk jaar 50 miljard euro belastinggeld meer naar Rome sturen dan ze terugkrijgen. Beide regio's willen daarnaast meer controle over migratie, onderwijs en industrie.
Beide zijn economisch belangrijke regio's. Lombardije is de industriële motor van het land en heeft als grote troef de financiële hoofdstad Milaan. In Veneto wordt een van de kostbaarste exportproducten van Italië geproduceerd: prosecco. De regio's genereren respectievelijk ongeveer 20 en 10 procent van het bruto binnenlands product.
Concurrentie met Catalonië
Ondanks grote tegenstand van vooraanstaande zakenlui - zoals Luciano Benetton, medeoprichter van het in Veneto gevestigde modebedrijf - zal de oproep tot meer autonomie de test naar verwachting met glans doorstaan.
Iets wat overigens een kostprijs kan hebben voor Catalonië. De Spaanse deelstaat, die op dit moment in zijn eigen, grimmige onafhankelijkheidsstrijd verwikkeld is, is een belangrijke rivaal van Lombardije in de strijd om werknemers aan te trekken die op de vlucht zijn voor een andere pijnlijke Europese breuk: de brexit. De twee regio's wedijveren met elkaar om het European Medicines Agency (EMA), de Europese geneesmiddelenautoriteit, te huisvesten, dat een verhuis van Londen naar de EU plant.
'Wij zijn Catalonië niet. We blijven binnen de Italiaanse natie, terwijl Catalonië de 29ste lidstaat van de EU wil worden. Wij niet. Voorlopig'
Gouverneur van Lombardije Roberto Maroni wil elke vergelijking met Catalonië vermijden. "Wij zijn Catalonië niet", zegt hij. "We blijven binnen de Italiaanse natie, maar met meer autonomie, terwijl Catalonië de 29ste lidstaat van de EU wil worden. Wij niet. Voorlopig."
In de strijd om werkkrachten ziet hij Catalonië als een concurrent, al is hij niet van plan Catalaanse bedrijven het hof te maken om een verhuis te overwegen. "We juichen niet omdat bedrijven Catalonië ontvluchten. We zullen zien wat er gebeurt, maar ik heb nog geen aanvragen gekregen van Catalaanse firma's."