PSYCHOLOGELDGaat een hoger btw-tarief ons helpen om gezonder te leven? Neem plaats op de sofa van Irene van den Berg. Zij analyseert iedere week ons economisch gedrag.
Irene van den BergLaatste update:19-10-17, 10:11
Eindelijk is het zover: de belasting op diepvriesfrikandellen, mierzoete donuts, goedkope kip en andere ongezonde en vervuilende troep uit de supermarkt gaat omhoog. Ik ben groot voorstander van de vettaks, die weerspiegelt wat die vette hap de maatschappij écht kost. De eerste stap is nu gezet: het btw-tarief op boodschappen gaat omhoog van 6 naar 9 procent. Dat is een goed en groen idee. Zelfs als al het gezonde eten ook zwaarder belast wordt.
We consumeren ons suf en dat is een drama voor het milieu
Belasting op consumptie is namelijk gewoon slimmer dan het belasten van arbeid. En niet alleen omdat economische modellen aantonen dat lagere belastingen op arbeid meer werkgelegenheid opleveren. Nog belangrijker: we consumeren ons suf en dat is een drama voor het milieu. En dus vind ik het niet verkeerd als Den Haag via belastingen werken stimuleert en onze tomeloze koopdrang probeert in te dammen.
Ik zou liever zien dat het hoge btw-tarief van 21 procent omhooggaat. Hup, een kwart taks bovenop kleding, speelgoed en prullaria voor in huis. Maar daar durft het nieuwe kabinet niet aan. Waarschijnlijk omdat dat hoge btw-tarief vergeleken met de tarieven in andere Europese landen al best hoog is. Ik troost me daarom met de gedachte dat ook onder het lage tarief ook best wat troep valt.
Bij wie puilen de keukenkastjes niet uit met snoep, chips, snacks en chocoladerepen? Ook gas en water worden duurder, waardoor we er hopelijk wat zuiniger mee omspringen. Voor wie pukkels krijgt van al deze betutteling, heb ik twee argumenten. Allereerst, betutteling werkt. Denk aan de accijns op sigaretten. Een jaarlijkse verhoging van 5 procent leidt tot een halvering van het aantal rokers, zo becijferde het Trimbos Instituut vorig jaar nog. Dat levert de samenleving jaarlijks 1,7 miljard euro op, door minder ziekten en een hogere arbeidsproductiviteit.
Daarnaast zijn belastingen sowieso sturend. We hebben geld nodig voor wegen, politie en ziekenhuizen en dat moet ergens vandaan komen: bij ondernemers, consumenten, automobilisten, werknemers of grote bedrijven. Welke keuze de politiek ook maakt, zij beïnvloedt daarmee ons doen en laten. En als belastingen toch sturend zijn, dan kunnen ze maar beter gezond gedrag stimuleren en vervuilend gedrag ontmoedigen.
Het is daarom zeker jammer dat het nieuwe kabinet gezonde eerste levensbehoeften, zoals brood, fruit en groente, ook zwaarder belast. Dit was een goed moment geweest om ze onder te brengen in het nultarief. Om gezond eten aan te moedigen, en arme gezinnen te ontlasten.
