Hogere btw op groente en fruit is slecht voor een gezonde leefstijl

Als groente en fruit duurder worden, bevordert dat een ongezonde leefstijl en belemmert dat duurzame ontwikkelingen in de voedselsector. Groente en fruit moeten daarom buiten schot blijven bij de verhoging van de btw die het nieuwe kabinet wil doorvoeren. Dat stelt een brede groep van maatschappelijke organisaties, gezondheidsdeskundigen en supermarkten.

In het deze week gepresenteerde regeerakkoord staat dat het kabinet Rutte III het lage btw-tarief wil verhogen van 6 naar 9 procent. Het gevolg daarvan zal zijn dat de dagelijkse boodschappen duurder worden.

“Het duurder maken van groente en fruit is een verkeerd signaal”, stelt Ingrid Steenhuis, hoogleraar preventie aan de Vrije Universiteit, in een brief aan de partijen in het nieuwe kabinet. “Een gezonde leefstijl moet gemakkelijk en aantrekkelijk worden gemaakt.” De brief is een initiatief van de groente- en fruitbranche, maar ook ondertekend door onder andere de Wageningen Universiteit, supermarktkoepel CBL en de NPHF Federatie voor Gezondheid.

Btw afschaffen

Een groep organisaties achter elf Nederlandse ‘topkeurmerken’ voor voedsel wil dat het kabinet de gelegenheid aangrijpt om de btw op duurzame voedingsmiddelen volledig af te schaffen. Als verantwoorde producten goedkoper worden, leidt dat tot grote maatschappelijke besparingen, volgens deze organisaties, waaronder Max Havelaar en Beter Leven. De keurmerken verwachten dat er minder geld nodig zal zijn voor natuurbescherming, dierenwelzijn en gezondheid als een lagere prijs meer mensen in staat stelt duurzaam boodschappen te doen.

Ze krijgen bijval van consumentenorganisatie Foodwatch, die een handtekeningenactie is begonnen om het nieuwe kabinet te dwingen groente en fruit niet duurder te maken, maar juist btw-vrij. “De prijsverschillen tussen junkfood en gezond eten worden al jarenlang alleen maar groter. De supermarktschappen liggen vol spotgoedkoop junkfood. Een donut kost 55 cent, een Mars pakweg 36 cent, een roze koek 16 cent en een appelkoek 11 cent. Een appel daarentegen kost 59 cent, een paprika 99 cent en een avocado al snel meer dan een euro”, aldus Foodwatch.

Alle organisaties vrezen dat een prijsverhoging voor groente en fruit recent ingezette positieve ontwikkelingen teniet zal doen. Zo is begin dit jaar na lang overleg het Nationaal Actieplan Groenten en Fruit gestart. Daarmee wil het ministerie van economische zaken samen met maatschappelijke organisaties, gezondheidsdeskundigen en de groente- en fruitsector mensen ertoe bewegen meer groente en fruit te eten. Na een jarenlange daling steeg de groente- en fruitconsumptie van de Nederlanders in 2016 met één procent.

Duurzaam in opmars

Duurzame voeding is in Nederland aan een sterke opmars bezig. Het afgelopen jaar steeg de omzet van 3 naar 3,7 miljard euro. Volgens de Monitor Duurzaam Voedsel, die de Wageningen Universiteit jaarlijks in opdracht van het ministerie publiceert, was in 2016 van al het verkochte voedsel 10 procent duurzaam. Dat was in 2010 nog 3,5 procent.

Namens de verenigde keurmerken zegt Bavo van den Idsert, directeur van de biologische brancheorganisatie Bionext, dat het stimuleren van duurzame consumptie het kabinet kan helpen om zijn milieudoelstellingen te halen. “Landbouw is na de energie- en mobiliteitssector mondiaal de tweede veroorzaker van CO2-uitstoot. In het regeerakkoord zit nog geen enkele maatregel ten gunste van duurzame landbouw en voeding. Het afschaffen van de btw op duurzame producten kan dat enorm stimuleren.”

Supermarktkoepel CBL stelt dat hij ook om principiële redenen tegen hogere btw is. “Het CBL vindt dat de kassa van de supermarkt geen belastingloket mag zijn en is tegen kunstmatig duurder maken van de eerste levensbehoefte van iedereen, eten en drinken.”

Lees ook: Lager BTW-tarief raakt rijken net zo goed

Lees ook: Gezonde voeding wordt duurder, snoep en suikers juist goedkoper