Er komen ongekend veel arbeidsongeschikten bij
Het aantal arbeidsongeschikten blijft snel stijgen. Een belangrijke reden: het langer doorwerken van ouderen.
Ook dit jaar vragen meer mensen een WIA-uitkering aan. Vorig jaar werden er onverwacht veel mensen arbeidsongeschikt verklaard - 12 procent meer dan in 2015. Dat leidde tot 40.000 nieuwe WIA-uitkeringen tegenover 35.800 het jaar ervoor. Uitkeringsorganisatie UWV maakte gisteren bekend dat ze dit jaar weer een toename ziet. Het UWV verwacht dat de instroom over heel 2017 op 42.800 uitkomt.
Terwijl het aantal werkende ouderen met 20 procent toenam, steeg het aantal ouderen dat arbeidsongeschikt raakte met 43 procent
Dat is ongekend veel. Het kenniscentrum van het UWV is dan ook aan het uitzoeken hoe dit kan. Het onderzoek 'Wat is er aan de hand met de WIA?' dat begin dit jaar van start ging, is nog niet afgerond. Wel duidelijk is dat de vergrijzing een belangrijke oorzaak van de toename. Steeds meer ouderen werken langer door, meldt het UWV. En des te meer ouderen werken, des te meer raken er ook arbeidsongeschikt.
Twee keer zo snel
Maar dat verklaart niet alles, want terwijl het aantal werkende ouderen de afgelopen jaren met 20 procent toenam, steeg het aantal ouderen dat arbeidsongeschikt raakte met 43 procent. De instroom in de WIA - de vroegere WAO - gaat dus twee keer zo snel. Dat komt vooral doordat er meer ouderen werken met een zwakkere gezondheid, zegt het UWV. En dat komt weer door het afschaffen van de VUT.
De mensen die bleven werken, liepen relatief weinig risico op arbeidsongeschiktheid
Voorheen stopten veel oudere werknemers die gezondheidsproblemen hadden of een groot risico liepen daarop, vervroegd met werken. Ze gingen al met 58 of 61 jaar met pensioen. De mensen die wel bleven werken, liepen relatief weinig risico op arbeidsongeschiktheid. Dit wordt het healthy worker effect genoemd. Tegenwoordig blijven echter ook mensen werken die fysieke problemen hebben. En daardoor stijgt de instroom in de WIA sneller.
Instroom veel hoger
En de instroom van 60-plussers in de WIA is al veel hoger dan die in andere leeftijdscategorieën; wel drie keer zo hoog. Met de leeftijd neemt de kans op gebreken toe. Dat risico liep tot een paar jaar geleden op tot circa 60 jaar. Daarna daalde het weer. Inmiddels loopt het op tot 62 jaar, en daarna daalt het.
De ouderen kunnen echter niet de totale stijging van ruim tweeduizend extra nieuwe WIA-uitkeringen verklaren. Waar die wel precies vandaan komen, is nog steeds een vraagstuk. Vorig jaar waren er nog relatief veel aanvragen van werklozen met een WW-uitkering. Maar nu de economische crisis alweer enige tijd over is, daalt het aantal zieke WW'ers dat een WIA aanvraagt ook.
Het UWV benadrukt dat de verhoging van de AOW-gerechtigde leeftijd nog geen effect heeft op de toename van arbeidsongeschikten. Daar is de maatregel nog te nieuw voor. Het UWV verwacht wel dat de instroom in de WIA in 2025 hierdoor circa 10 procent hoger zal liggen dan nu. Straks kunnen namelijk ook 66- en 67-jarigen aanspraak maken op een uitkering wegens arbeidsongeschiktheid.
Lees ook:
- Wat als je niet meer kunt meedoen
- Plots neemt het aantal arbeidsongeschikten flink toe
- Arbeidsongeschiktheid los je niet op met de WIA (opinie)