PvdA-ministers op laatste staatsbezoek: ‘Gaat u mee? Of zoekt u hier een andere baan?’

Bert Koenders liet even op zich wachten, op de eerste dag van het staatsbezoek aan Portugal. De PvdA-politicus, nu toch echt bezig aan zijn laatste dagen als minister van Buitenlandse Zaken, was in de vergaderzaal van het Portugese parlement verwikkeld in een geanimeerd gesprek met een parlementslid, maar de rest van de delegatie wilde weer verder. Toen merkte koning Willem-Alexander gevat op tegen Koenders: ,,Gaat u mee? Of zoekt u hier een nieuwe baan?’’

Zelf wil Koenders niet zeggen of het koningspaar in de contacten met hem stilstaat bij het naderende afscheid, maar zo’n kwinkslag van de vorst zegt genoeg.

Ook voor minister Lilianne Ploumen (PvdA, handel) is dit het laatste bezoek. Als het nieuwe kabinet met de koning op het bordes staat – waarschijnlijk over twee weken – is zij ‘gewoon’ Kamerlid. En die gaan niet mee op staatsbezoeken.

Ploumen: ,,Ik probeer het te negeren, want ik word altijd weemoedig van afscheid nemen. Het paar en ik gaan het onderwerp uit de weg en dat lukt ons heel aardig.’’

Beide ministers vonden het een voorrecht om de eerste reeks staatsbezoeken van Willem-Alexander en Máxima als koningspaar mee te maken. Ploumens eerste staatsbezoeken waren onder koningin Beatrix, naar Singapore en Brunei in Azië.

Over de overeenkomsten en verschillen: ,,Het mooie van het koningshuis is dat aan de ene kant tradities worden voortgezet, ook bij staatsbezoeken. Maar ook dat elke generatie een eigen stempel drukt. Dat dit koningspaar buitengewoon toegankelijk en hartelijk is, dat wordt enorm gewaardeerd. Niet dat koningin Beatrix dat niet was, maar mensen vinden het leuk dat ze met deze koning en koningin gewoon een praatje kunnen maken. Hun nabijheid wordt als heel bijzonder ervaren, ook door collega-ministers van mij uit andere landen.’’

Dat valt Koenders ook op. De gastheren in de bezoekende landen zijn volgens hem onder de indruk van hoe Willem-Alexander en Máxima met mensen uit verschillende lagen van de bevolking omgaan. ,,We komen in landen waar ministers niet naar dorpen of achterstandswijken toe gaan, maar ons koningspaar doet dat wel. Ze gaan op staatsbezoek langs bij presidenten en keizers, maar ook naar achterstandswijken waar sociale problemen zijn. Dat is echt uniek. Zij doen op staatsbezoek meer dan een uurtje langsgaan bij de president, zij maken echt de verbinding tussen lokaal en internationaal. Ik meen het uit de grond van mijn hart, wij mogen als Nederland trots zijn op hoe ons koningspaar dit doet.’’

Een van de meest bijzondere momenten op staatsbezoek maakte Koenders afgelopen juni mee, toen Willem-Alexander en Máxima op staatsbezoek in Italië onverwachts opdoken op een marktje in de Siciliaanse hoofdstad Palermo. ,,Hoe ze daar werden toegejuicht door de bevolking, die totaal verrast was dat ze daar een visje kwamen eten. Die enorme emotie van de Sicilianen en de paniek bij iedereen die over het protocol gaat. Het viel buiten het script en was daardoor zeer zuiver en mooi.’’