Puigdemont zet onafhankelijkheid Catalonië door, maar wil dialoog

UPDATEPremier Puigdemont van Catalonië durfde het vanavond niet aan de onmiddellijke onafhankelijkheid van zijn regio uit te roepen. Die komt er, zei hij in een toespraak in het parlement, maar nu nog niet.

Edwin Winkels & Navin Bhagwat 10-10-17, 17:11 Laatste update: 11-10-17, 01:33

Puigdemont heeft de laatste dagen zoveel voorstellen tot bemiddeling uit het buitenland ontvangen, dat hij het parlement - waarin de onafhankelijkheidspartijen een meerderheid hebben - toestemming vroeg de verklaring van onafhankelijkheid (DUI) op te schorten om de dialoog aan te gaan met de Spaanse regering in Madrid. De premier gaf wel aan dat hij de afscheiding van de regio doorzet door een mandaat aan te vragen.

De Spaanse minister-president Mariano Rajoy reageert morgen om 16.00 uur op de 'onafhankelijkheidstoespraak' in het Spaanse huis van afgevaardigden.

Lees door onder de foto.

Premier Carles Puigdemont van Catalonië © AFP

Onafhankelijk

,,Met de resultaten van het referendum verdient Catalonië het een onafhankelijke staat te zijn'', aldus de premier. ,,De stemmen zeggen 'ja' voor de onafhankelijkheid, en die weg zal ik volgen.'' Puigdemont stuurde echter wel aan op dialoog om de conflicten op te lossen en een nieuwe relatie met de Spanjaarden.

De Spaanse vicepremier Soraya Sáenz de Santamaria zei laat op de avond dat het kabinet woensdagmorgen bijeenkomt voor extra overleg. Ze gaf Puigdemont alvast te verstaan dat die terug moeten keren op het wettelijk pad en niet het recht heeft bemiddeling met de regering voor te schrijven. Een dialoog tussen democraten kan alleen plaatsvinden binnen de lijnen van de wet.

Puigdemont ging niet direct in op de eenzijdige verklaring van onafhankelijkheid waar eerder over werd gesproken. De gematigdheid van Puigdemont is volgens waarnemers waarschijnlijk een gevolg van de groeiende angst dat de economie van Catalonië instort als het haastig de banden met Spanje en de EU verbreekt. De premier legde echter wel de nadruk op het feit dat Catalonië economisch zeer belangrijk is voor Spanje.

Politiegeweld

Puigdemont begon rond 19.10 uur met zijn toespraak over de onafhankelijkheid van de regio. De toespraak in het parlementsgebouw in Barcelona stond gepland voor 18.00 uur, maar liep vertraging op door een laatste spoedvergadering.

Puigdemont zei in zijn speech dat het belangrijk is om de spanning in Catalonië te verminderen en wenste degenen die tijdens het referendum gewond raakten beterschap. De premier bekritiseerde het optreden van de Spaanse regering en de politie die probeerden de stembusgang te blokkeren. ,,We zullen het politiegeweld nooit vergeten. Maar ze konden het referendum niet verhinderen. Waarom was hier geen referendum mogelijk zoals dat in Schotland wel kon, na overleg en akkoord?'', vroeg Puigdemont zich hardop af.

Lees verder onder de foto

Betogers buiten het Catalaanse parlementsgebouw © AP

Happig

Puigdemont ontving keihard applaus na zijn toespraak © Getty Images

Spanje lijkt in eerste instantie niet heel happig op een overleg met Puigdemont over de Catalaanse onafhankelijkheid. De Spaanse regering in Madrid vindt dat Puigdemont met zijn uitspraken de onafhankelijkheid van Catalonië heeft uitgeroepen en kondigde onmiddellijke maatregelen aan. Een woordvoerder van premier Rajoys partij PP bezigde gisteren al scherpe taal na een ochtendberaad.,,Puigdemont hoeft niet met ons te praten. Onderhandelen of bemiddelen is er niet meer bij. Degene met wie hij zal moeten praten, is zijn advocaat.''

Als Puigdemont de onafhankelijkheid van de regio had uitgeroepen, waren agenten van de Spaanse nationale politie volgens verschillende media paraat om het gebouw in Barcelona meteen binnen te vallen. Verwacht wordt dat de Spaanse premier Rajoy Grondwetartikel 155 zal gebruiken om het zelfbestuur van Catalonië op te schorten en Puigdemont en zijn companen meteen strafrechtelijk te laten vervolgen. De Catalaanse politie beveiligde de ingang van het gebouw in voorbereiding daarop met negen politiebussen.

Trammelant

De Catalaanse politie voor het parlementsgebouw waar Puigdemont zijn toespraak zal houden. © Getty Images

Autoriteiten verwachtten een hoop trammelant tijdens de toespraak. Zo riep de onafhankelijkheidsorganisatie ANC (Asamblea Nacional Catalana) op om vanavond te betogen voor het parlement 'ter ondersteuning van de onafhankelijkheidsverklaring'.

Het Catalaanse parlement, wat in het stadspark Ciutadella in Barcelona ligt, is echter hermetisch afgesloten en vooralsnog lijkt de situatie onder controle. Net buiten het park staat een groot scherm waar de toespraak van Puigdemont live gevolgd kan worden. In voorbereiding op ongeregeldheden verhoogde de Spaanse politie vandaag de beveiliging van Catalaanse grensovergangen, op luchthavens, in stations en busstations.

Grondwettelijke orde

Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad van regeringsleiders, riep Puigdemont vandaag op bij Spanje te blijven. ,,Ik vraag u de grondwettelijke orde te respecteren'', was de boodschap van Tusk aan Puigdemont. ,,Diversiteit mag en moet niet leiden tot een conflict waarvan de gevolgen duidelijk slecht zijn: voor de Catalanen, voor Spanje en voor heel Europa. Laten we altijd kijken naar wat ons verbindt.''

2,3 miljoen Catalanen brachten eerder deze maand hun stem uit in een referendum over de onafhankelijkheid van hun regio. De Spaanse politie trad hard op om het referendum te verhinderen en viel stembureaus in scholen binnen, nam stembussen in beslag en vuurde rubberkogels af. Ongeveer 90 procent van de stemmers koos vóór onafhankelijkheid.

Catalonië wil na het uitroepen van de onafhankelijkheid alle functies van de Spaanse staat overnemen. Ambtenaren komen bijvoorbeeld voor de Catalaanse overheid te werken. Ook kan iedereen die in Catalonië woont onder verschillende voorwaarden de Catalaanse nationaliteit aanvragen. Alle veranderingen maken deel uit van een proces van maanden, totdat een nieuwe Catalaanse grondwet is opgesteld.