Van der Laan was aimabel, rechtstreeks en speelde nooit een rol, vinden ze in café De Eland

Voor alle duidelijkheid neemt ze de tafelschikking nog even door. “Op de stoel waar u nu zit, daar zat dus de koning. En hier, waar ik nu ben, daar zat Van der Laan. Ja, de burgemeester, hij is niet meer.”

Op het rode tafeltje pal aan het raam waar ‘mevrouw Hoedje’ nu haar glas Spa heeft staan, dronken Willem-Alexander en Eberhard van der Laan vier weken geleden nog een glas wijn. De eigenaar van café De Eland, hartje Jordaan, had er een schoteltje ossenworst bijgezet en wat oude kaas. 

“Je kunt zeggen dat de burgemeester hier, in onze stamkroeg, afscheid van Amsterdam heeft genomen”, zegt Hoedje, die eigenlijk Luc Verger heet maar Hoedje wordt genoemd omdat ze altijd iets op haar hoofd houdt. Zelfs vandaag, na dat slechte nieuws. Maar op haar geruite revers heeft ze wel een rouwlintje geprikt.

Mopperaars

Ja, waarom zijn we nu allemaal zo ondersteboven nu de burgemeester is overleden? “Misschien omdat hij zo’n gewoon mens was, die je op televisie zag, maar ik ben hem ook wel eens bij café Rooie Nelis tegengekomen. Hij was zonder meer aimabel, ook rechtstreeks, en als hij eens door minder aardige Amsterdammers werd aangevallen, dan diende hij ze van repliek. Dan legde hij bijvoorbeeld uit dat dat grote huis waarin hij woonde een ambtswoning was, waar van alles en nog wat voor de stad gebeurde. En dan hoorde je die mopperaars gewoon niet meer.”

Mark Bollen is al 33 jaar de eigenaar van De Eland, en een tijd geleden kreeg hij te horen dat de burgemeester samen met Lodewijk Asscher zijn café zou bezoeken. Op het laatste moment bleek dat Van der Laan niet Asscher, maar de koning meenam. Die hield de zieke Van der Laan nog bij zijn arm vast toen hij de drempel over moest. 

“Dan sta je wel even te kijken, als Willem-Alexander binnenkomt”, zegt Bollen aan de bar. “Maar juist door die ondersteunende houding van de koning, en Van der Laan die deze hulp dankbaar accepteerde, zitten er al snel twee hele gewone mensen aan je tafeltje.” Sinds dat bezoek hangen er twee ingelijste foto’s aan de muur waarop de bijzondere visite is vastgelegd.

Afscheidsapplaus

Bollen is twee weken geleden nog met zijn bootje naar de ambtswoning gevaren, om deel te nemen aan het ‘afscheidsapplaus’ voor Van der Laan. Hij hoorde van diens vrouw dat de burgemeester het geklap in bed had kunnen horen. En Bollen had nog meegezongen met een laatste ‘Aan de Amsterdamse grachten’.

“Van der Laan had twee voorgangers, Patijn en Cohen, die óók goed waren, maar wat formeel”, zegt hij. Van der Laan kon formeel en informeel zijn, maar speelde nooit een rol. Wij als horeca-ondernemers waren eens verbolgen over een richtlijn dat wij dronken klanten niet meer mochten bedienen. Hoe moesten wij beoordelen of iemand genoeg op had? Maar toen kwam hij zelf uitleggen dat het ging om mensen die echt niet meer op de benen konden staan. En waarom die richtlijn er kwam. En dat ze heus niet elke avond kwamen controleren. Hij gaf ons eens hand, en alle neuzen stonden in de zelfde richting.”

Natuurlijk gezag

En dan die keer op een inspraakavond over een opvang voor verslaafden. Bollen: “Een mevrouw hield daar een emotioneel betoog tegen die opvang, waarop Van der Laan zei: ‘Mevrouw, ik denk dat u gelijk heeft’. Dát was onze burgemeester: hij kon zich laten overtuigen.”

Op het terras zoeken Maria Bohrman en Frans Mooij een droog plekje onder de luifel. Zij zit een rolstoel, hij duwt. “Je voelde de laatste tijd de zwakte als je hem voorbij zag gaan”, zegt Bohrman. “Dat is zo, maar Van der Laan was zonder dat hij zich ooit ambitieus toonde, dus ongewild, een enorm leidend figuur in de stad. Natuurlijk gezag, noemen ze dat. Kom er nog maar eens om.”

Lees ook:

Eberhard van der Laan (1955-2017): Het kon beter, dus het moest beter

Emotionele reacties op het overlijden van burgemeester Van der Laan