Pijnlijke vragen voor wankelende Hennis
De conclusies in het rapport dat de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) donderdag presenteerde, zijn niet mals. De Tweede Kamer wil dat defensieminister Hennis vandaag verantwoording aflegt, ook over de manier waarop Defensie met de kritiek omgaat. Welke pijnlijke vragen kan ze verwachten?
Neemt het ministerie de aanbevelingen van de OVV niet met tegenzin over?
Sinds Defensie in 2006 in allerijl een lading mortiergranaten kocht, leidde een aaneenschakeling van fouten tot het fatale ongeluk in 2016. Minister Jeanine Hennis zal vanmiddag waarschijnlijk herhalen dat zij alle aanbevelingen van de OVV overneemt en de veiligheid wil verbeteren. Maar pijnlijk is dat Defensie na een eerste lezing van het rapport in juni tevergeefs aan de OVV vroeg om kritiek op een ‘tekortschietend veiligheidsbesef in de gehele munitieketen’ te schrappen.
De fundamentele kritiek van de OVV is dat de bereidheid om te leren van fouten ontbreekt bij Defensie
Had Hennis de veiligheid bij uitzendingen niet eerder kunnen controleren?
Die eerste lezing door Defensie in juni roept ook de vraag op of Hennis niet te laat reageerde door pas vrijdag tot een extra veiligheidscontrole bij lopende missies te besluiten. Deze controle had dus mogelijk al maanden eerder kunnen plaatsvinden. Nu lijkt de in alle haast ingelaste controle veel op een politieke manoeuvre om ter elfder ure daadkracht uit te stralen. Opvallend is ook dat sinds het OVV-rapport in conceptvorm op de burelen lag, Defensie wel besloot om de lopende missies, waaronder die in Mali, te verlengen.
Wil Defensie fouten wel onder ogen zien?
De fundamentele kritiek van de OVV is dat de bereidheid om te leren van fouten ontbreekt bij Defensie. Hennis liet donderdag weten met alle aanbevelingen aan de slag te gaan, en zal die lijn ongetwijfeld in het debat herhalen. Maar Defensie heeft een geloofwaardigheidsprobleem. Het ministerie had bij een eerste inzage 72 aanmerkingen op het rapport. Zo wilde Defensie de conclusie afzwakken dat de ontplofte mortiergranaat op een onveilig hoge temperatuur was opgeslagen. De OVV heeft alle aanmerkingen weerlegd.
Toont Hennis genoeg empathie?
Vorige week kreeg Hennis kritiek dat ze te weinig medeleven toonde met de nabestaanden. Die kou is inmiddels deels uit de lucht. Vrijdag bracht commandant der strijdkrachten Tom Middendorp ze een bezoek. Zondag maakte het ministerie van defensie bekend dat minister Hennis eveneens vrijdag de ouders van de omgekomen militairen heeft gebeld om excuses aan te bieden.