Het Groningse gasveld werd in 1959 ontdekt, vier jaar later werd het eerste gas door de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) opgepompt. Het Groningse gasveld beslaat met zijn 900 vierkante kilometer ongeveer een derde van de provincie.
Niet rekening houdend met de gevolgen die het zou (kunnen) hebben voor de inwoners van Groningen, is tientallen jaren ongemoeid gas uit de grond gehaald. Dit heeft in de periode van 1963 tot 2013 voor circa 265 miljard euro in de staatskas gezorgd, berekende de Algemene Rekenkamer eerder.
Het jaar 2012 wordt echter door velen gezien als keerpunt. Na jaren van protest van Groningers, wordt de provincie opgeschrikt door een aardbeving met een magnitude van 3,6 bij Huizinge. Honderden schademeldingen stromen binnen en een landelijke discussie over de veiligheid van inwoners in het noorden barst los.
Gasbesluiten
Het doet minister Henk Kamp (Economische Zaken) besluiten dat de gaswinning in 2015 omlaag moet. Het is het eerste van drie gasbesluiten waarin tot vermindering wordt besloten.
In oktober van dit jaar is het nieuwste gasbesluit in werking getreden: waar het in 2014 nog om 42 miljard kuub ging, wordt er nu 'slechts' 21,6 miljard kuub per jaar uit de grond gehaald.
Wat speelt rond de gaswinning in Groningen?
- Ondanks het herhaaldelijk terugschroeven van de aardgaswinning blijft de Groningse grond beven.
- Er zijn in 2016 in totaal 75.141 schaderapporten opgesteld voor gedupeerden met woningschade.
- Kamer wil onafhankelijk onderzoek naar hoeveel minimaal moet worden gewonnen om aan vraag in Nederland te voldoen.
Dalende gasbaten
De daling van de gaswinning, genomen om de veiligheid van de Groningers beter te kunnen waarborgen, zorgt voor een flinke financiële tegenvaller. En hoewel het kabinet vanaf 2012 rekening hield met dalende gasbaten, was een dergelijke terugloop niet voorzien: in plaats van de verwachte 10 miljard euro, ontvangt het kabinet in 2018 slechts 1,9 miljard euro aan totale gasbaten.
Deze tegenvaller is overigens niet alleen aan de dalende gaswinning, maar ook aan de gasprijs te wijten. Volgens de recentste raming is de prijs per m3 voor gas met wel 35 procent gedaald in de periode 2012 tot 2018.
Het kabinet heeft forse tegenvallers in de begroting moeten incasseren, waar de lagere gasbaten er een van was. Maar ondanks dat de verminderde opbrengsten uit Groningen in 2018 op de begroting drukken, is er nog steeds sprake van een begrotingsoverschot.
Economie in Groningen
Niet alleen op landelijk, maar (juist) ook op provinciaal niveau drukt de afname van de gaswinning op de financiën. De economie in Groningen is, net als in 2015, als enige in Nederland het afgelopen jaar gekrompen.
In 2016 kromp de economie in de provincie met 1,7 procent, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Wordt de gaswinning niet meegenomen in de rekenmodellen, groeit de Groningse economie juist met 2,2 procent.
Omscholing
Ook kende de provincie in 2016 het hoogste werkloosheidscijfer van heel Nederland. Vorige week maakte minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) bekend meer dan zes miljoen euro vrij te maken om werkloze Groningers om te scholen, zodat ze aan de slag kunnen in sectoren die zich bezighouden met het herstel van aardbevingsschade in de provincie.
Dit is in lijn met afspraken die vorig jaar gemaakt werden met betrokken partijen als gemeenten, de provincie en het ministerie. Groningers zouden zoveel mogelijk moeten profiteren van het werk dat voortvloeit uit herstel van aardbevingsschade en versterking van gebouwen.