De uitreiking van de Gouden Kalveren vorig jaar blijkt weinig indruk te hebben gemaakt op Nederlandse filmmakers. Op de rode loper van de openingsfilm van het NFF weten nog maar weinig sterren welke film vorig jaar het Gouden Kalf voor beste film won.
"Vorig jaar? Toen was ik niet in Nederland", zegt actrice Sallie Harmsen, die twee keer werd genomineerd voor de filmprijs. "Ik zat toen vast in de Elzas", vult Van de Sande Bakhuyzen haar aan.
Het Kalf voor beste film ging vorig jaar naar The Paradise Suite. De film won ook de Kalveren voor beste acteur en beste scenario. De Kalveren gaven het integratiedrama echter geen extra impuls. De film trok in de bioscopen uiteindelijk nog geen tienduizend bezoekers.
In het jaar daarvoor was de prijs voor beste film voor Glückauf, maar ook dat bleek geen publiekstrekker. Voor de film werden slechts 18.000 kaartjes verkocht. Ter vergelijking: de bestbezochte Nederlandse film was vorig jaar Soof 2 met 542.036 bezoekers. Zeventien Nederlandse films wisten meer dan honderdduizend bezoekers te trekken.
Hoewel sommige films die veel Kalveren winnen opnieuw in de theaters zijn gebracht, bleek ook dat niet echt zoden aan de dijk te zetten. De bezoekersaantallen stegen daarna nauwelijks.
Media
Tot vorig jaar bereikte de uitreiking van de Kalveren het grotere publiek nog op een andere manier. Toen werd het gala uitgezonden door de VPRO op NPO 3. De uitzending trok op 'primetime' slechts 212.000 kijkers, en dat waren er te weinig, meende de NPO.
Dit jaar is daarom geen integrale tv-uitzending meer, al heeft het filmfestival in AVROTROS wel een nieuwe mediapartner gevonden. De omroep streamt de uitreiking vrijdag online; op televisie praat veteraan Ivo Niehe live vanuit de Stadsschouwburg in Utrecht, waar de prijzen worden uitgereikt, alleen met een handvol belangrijke winnaars in een speciale editie van de TV Show.
Jong talent
Er is kortom minder aandacht voor de uitreiking van de Kalveren dan voorheen. Hoe de Kalf-winnaars een groter bereik zouden kunnen krijgen, is dan ook de belangrijkste vraag.
Acteur Matthijs van de Sande Bakhuyzen vraagt zich af of de Gouden Kalveren de harten van de Nederlandse bioscoopbezoeker wel kunnen stelen. "Dat is natuurlijk maar een beloning van de filmwereld voor de filmwereld."
Op de vraag hoe het beter zou kunnen, zegt de acteur: "Ik weet het ook niet." Volgens de ster uit De Ontsnapping en Kenau ligt het in elk geval niet aan de inzet van de filmmakers. "Ik denk dat een jonge generatie staat te popelen om heel veel mooie dingen te maken."
Promotie
Sallie Harmsen heeft een andere oplossing om de populariteit op te schroeven: "Nog meer pr, denk ik toch wel. Meer spotjes op televisie. Ik weet het ook niet."
Daar liggen volgens Gijs Naber, bekend van hitserie Penoza en hoofdrolspeler van openingsfilm Tulipani, ook de beste kansen. Maar tegelijkertijd beaamt hij dat het voor de filmmakers bijna onmogelijk is zichzelf nog meer in de schijnwerpers te plaatsen bij het publiek.
"Het is natuurlijk wel zo dat vertoning op een filmfestival veel aandacht genereert", zegt Gijs Naber. "Maar publiciteit is een heel ingewikkeld verhaal. The Paradise Suite is een kleine film met een klein budget dus al het geld gaat naar de film."
Kleine budgetten betekenen dat er in Nederland vaak te weinig geld overblijft voor marketing. "Als je een commerciëlere film hebt, heb je een heel groot budget, dat je ook nog eens in marketing kunt pompen. Maar dat staat dan weer niet altijd garant voor een goede inhoud en de kwaliteit van een film", zegt Naber.
Jury
Sinds drie jaar worden de beeldjes niet meer verdeeld door een jury, maar wordt er net zoals in Hollywood gestemd via een 'academy', een vakvereniging waar een paar honderd Nederlandse acteurs en makers lid van zijn.
Regisseur Martin Koolhoven - zijn western Brimstone met Guy Pearce en Carice van Houten is de grote favoriet bij de Kalveren - heeft ondanks deze aanpassingen niet het idee dat het prijzengala vroeger meer voorstelde dan nu.
"Het is gewoon leuk. Een compliment van je collega's en het is prettig om gesteund te worden, maar het is niet heel sexy om naar te kijken."
Genomineerden
Toch kan de uitreiking van het festival beter, meent de regisseur. Hij denkt dat de uitreiking een stuk spannender gemaakt zou kunnen worden als professionele en kundige televisiemakers hun licht op het gala zouden schijnen.
"En je hebt natuurlijk ook jaren waarin de genomineerden meer tot de verbeelding spreken. Bijvoorbeeld als films van én Paul Verhoeven én Alex van Warmerdam tegelijkertijd in de race zijn, zoals tien jaar geleden."
Wat ook niet helpt, is dat filmmakers niet staan te springen om de openingsfilm van het NFF te leveren. Die wordt immers al een aantal jaren achtereen lauw ontvangen. "Dan zeg je het nog vriendelijk", stelt Mike van Diem, wiens film Tulipani dit jaar de opener is.
Van Diem, die een Oscar won voor zijn drama Karakter, heeft vanwege de matige kwaliteit van de vorige openingsfilms hard nagedacht over de vraag of zijn Tulipani het festival wel zou moeten openen. "We mogen best wel eerlijk zeggen dat de laatste drie jaar de kwaliteit van de openingsfilms niet goed was, maar er komt natuurlijk een moment dat het tij gekeerd moet worden en wij dachten: weet je wat, het is toch voor de Nederlandse film en voor de goede zaak. We hebben vertrouwen in onze film en we gaan ervoor."
Doordat Tulipani in premiere gaat op het festival, maakt de film door nieuwe regels dit jaar geen kans op een Kalf. Die prijzen zijn namelijk alleen voor films die al in de bioscopen hebben gedraaid. "Dus je zou kunnen zeggen: word je dan niet overschaduwd (door de winnaars, red.)? Wij denken: dat kunnen wij aan", aldus Van Diem.
Keurmerk
Volgens Koolhoven zou een Gouden Kalf meer de status moeten krijgen van een keurmerk. "Dat hoor ik al zolang ik in deze industrie werk", zegt Koolhoven. "Ik heb er geen antwoord op waarom het dat niet is."
Tegelijkertijd twijfelt hij of dat de garantie voor echt succes is. "Weet jij wie de Césars heeft gewonnen? En dat daar vorig jaar een Nederlander voor was genomineerd? Nee? Dat bedoel ik."
Vrijdag worden de Gouden Kalveren weer uitgereikt. Naast Brimstone maken de films Bram Fischer, Layla M., Quality Time en Tonio kans op de belangrijkste filmprijs van Nederland. De vraag blijft of de gouden beeldjes indruk maken op het publiek.