Videospeler inladen...

"Als dit soort orkanen de trend wordt, kunnen er geen mensen blijven wonen"

De Antwerpse zussen Elsa en Olivia Fonseca hebben orkaan Irma in hun tweede thuisland in de Caraïben overleefd. Nu pas zijn ze op eigen houtje via Puerto Rico terug in België geraakt. De twee zussen doen hun verhaal aan VRT NWS. "Veel hulp voor de Caraïben na orkaan Irma kwam vanuit Puerto Rico, nu dat eiland zwaar is geraakt door orkaan Maria, valt de hulp voor de rest van de Caraïben stil."

Elsa en Olivia zijn half-Belgisch en half-Caraïbisch. Hun vader is afkomstig van Tortola, een van de Britse Maagdeneilanden. Hun moeder is Belgisch en woont in Deurne bij Antwerpen. Zelf hebben ze de dubbele nationaliteit. "Tortola is onze tweede thuis", zegt Olivia die er meestal de vakanties doorbrengt en er zelf nog als kind gewoond heeft. Haar zus Elsa woont en werkt er normaal, maar is na de doortocht van orkaan Irma mee met Olivia teruggekeerd naar België.

De twee zussen zijn nochtans wel wat stormweer gewoon. "We hebben al verschillende orkanen meegemaakt", zegt Olivia. "Het is nooit echt prettig, maar die waren totaal niet te vergelijken met orkaan Irma." Irma is de zwaarste orkaan die ooit is gemeten in de Atlantische Oceaan. Het oog van de orkaan is vlak boven het eiland Tortola gepasseerd met catastrofale schade tot gevolg.

"Windvlagen van 360 km/uur"

Zelf hadden Elsa en Olivia hun toevlucht gezocht in een van de slaapkamers van het huis, maar dat bleek niet de meest veilige ruimte. "We zijn snel van de ene kamer naar de andere kamer verhuisd", zegt Elsa. Uiteindelijk zijn ze met 13 man, 7 honden en een kat in de badkamer beland. "Mijn papa heeft een matras op ons gelegd om ons te beschermen", zegt Elsa voorts. "De windvlagen zijn zo abnormaal sterk dat ramen en deuren kunnen exploderen. Dat wil je niet meemaken. We hebben windvlagen gehad van 360 kilometer per uur."

(lees verder onder de video)

Videospeler inladen...

"De wind werd steeds heviger en heviger. De opbouw van de orkaan was ontzettend snel", zegt Elsa. "Je had het gevoel dat de wind niet meer sterker kon worden, maar telkens werd het nog heviger", vult Olivia aan. "We zaten nog maar net in de badkamer of we hoorden de slaapkamer, waar we kort voordien zaten het begeven. We hoorden het dak een verdieping hoger wegvliegen."

(lees verder onder de video)

Videospeler inladen...

Tien uur lang heeft de orkaan buiten geraasd. "Een orkaan maakt gigantisch veel lawaai. Het is alsof je in een treinstation staat en er passeert voortdurend een doorrijdende trein", zegt Elsa. "Er is heel veel druk op je oren, die doen echt pijn", zegt haar zus. "Je hoort geluiden van gebouwen die vernield worden of dingen die tegen de muur vliegen. Het maakt onzettend veel lawaai."

Op een gegeven moment wordt het ontzettend stil buiten. "30 à 40 minuten lang was het stil. Het oog van de orkaan", zegt Elsa. "Het is heel donker tijdens de orkaan, maar ineens komt de zon erdoor en gaat de wind liggen. Het is echt heel maf. Je weet ook dat je nog maar halverwege bent, dat het nog minstens eens zo erg gaat zijn." Het is windstil in het oog van de orkaan, maar de wind is het hevigst aan de randen van het oog. "Na het oog bouwt het niet traag op, het is ineens met volle kracht terug."

Zelf evacuatie moeten organiseren

Elsa, Olivia en de 11 andere mensen die toevlucht hadden gezocht in de badkamer, komen zonder kleerscheuren uit de orkaan. "Het is vreemd om dan gewoon de deur open te doen", zegt Elsa. "Het beeld is volledig veranderd. Dan zie je het dak 20 meter verder liggen. Er liggen overal bomen." Olivia vergelijkt het met een oorlogsgebied. "Veel verwoesting, overal liggen brokstukken en onderdelen van huizen."

De infrastructuur van het eiland is zwaar beschadigd. Intussen moeten ze zich schrap zetten voor orkaan José, een andere orkaan die op weg is naar het eiland. "We hadden geen informatie, we wisten niet hoe hevig die zou zijn", zegt Elsa. "Je zit in een huis zonder dak, je voelt je absoluut niet veilig voor nog zo'n storm." Samen hebben ze geprobeerd om een ruimte terug leefbaar te maken. "We hebben deuren getimmerd aan de living om ons voor te bereiden op José. Gelukkig is die nog van koers veranderd."

(lees verder onder de video)

Videospeler inladen...

De eerste dagen waren erg moeilijk. Er was geen communicatie met de buitenwereld. "De hulp is veel te laat op gang gekomen", zegt Olivia. "Pas na drie dagen hebben we militairen gezien en die waren er vooral voor de veiligheid." Zelf waren ze gelukkig goed voorbereid en hadden ze voedsel en water ingeslagen. "We hebben er heel weinig van gegeten, want we wisten niet hoelang het zou moeten meegaan."

Uiteindelijk heeft Puerto Rico containers met voeding en drinkwater gestuurd naar Tortola en andere getroffen eilanden. "Die hebben ons erg goed geholpen", zegt Olivia. Puerto Rico is nu net zelf zwaar getroffen door een andere orkaan, Maria. "Dat is niet alleen verschrikkelijk voor die vriendelijke mensen die ons goed hebben geholpen, maar ook voor de rest van de Caraïben, want de meeste hulp na de doortocht van Irma kwam vanuit Puerto Rico."

Toen duidelijk werd dat ze niet zouden worden gerepatrieerd, hebben ze op eigen houtje hun evacuatie op poten gezet. "Mijn vriend was toevallig in Puerto Rico tijdens Irma. Hij heeft geregeld dat we mee konden met een privévliegtuig", zegt Elsa. "We hebben snel snel enkele spullen in een zak gestopt en zijn samen met 7 anderen het vliegtuig opgestapt", zegt Olivia. "We hebben ontzettend veel geluk gehad." Zonder die vlucht hadden ze naar eigen zeggen nog steeds op Tortola gezeten.

(lees verder onder de video)

Videospeler inladen...

Op Puerto Rico zijn ze naar eiggen zeggen ontzettend goed behandeld. "De hotels hadden speciale kortingen voor slachtoffers van orkaan Irma", klinkt het. Via het Amerikaanse overzeese gebied zijn ze uiteindelijk kunnen terugkeren naar België. Momenteel verblijven ze bij hun moeder in haar appartement in Deurne, bij Antwerpen. 

"Het is er nog complete chaos"

Nu ze terug in België kunnen bekomen van wat ze hebben meegemaakt, hebben ze besloten om van hieruit een inzamelactie op poten te zetten om hun tweede thuisland te helpen. "Onze papa en onze vrienden zitten nog op het eiland. Het is er blijkbaar nog complete chaos. Mensen weten niet wat de toekomst inhoudt, er gaat nog 6 maanden geen elektriciteit zijn", zegt Olivia. "We mogen dankbaar zijn dat we een dubbele nationaliteit hebben en nog een ander huis hebben om naar terug te keren."

Het zou nog twee maanden duren vooraleer de scholen opnieuw kunnen geopend worden op het eiland. "Het is dan zeer de vraag hoe die scholen gaan kunnen functioneren", zegt Elsa. "Veel personeel is niet van het eiland zelf, die zijn allemaal gevlucht. Gaan die wel terugkeren?" Bovendien is veel infrastructuur en lesmateriaal beschadigd. De zusjes zijn van plan om de scholen op de Britse Maagdeneilanden te ondersteunen, onder meer met een crowdfundingactie.

(lees verder onder de video)

Videospeler inladen...

Elsa en Olivia hopen snel terug te keren naar het eiland, maar vrezen dat het niet voor binnenkort zal zijn. Elsa is ook haar broodwinning kwijt, zij was net als zelfstandige begonnen op het eiland. "Mijn appartement is gelukkig niet al te erg beschadigd. Ook mijn auto heeft het -op een barst in de voorruit na- goed overleefd."

De zussen vrezen dat het nog enkele jaren zal duren vooraleer Tortola opnieuw is opgebouwd, tenzij een nieuwe orkaan roet in het eten gooit.  Door de klimaatverandering worden orkanen steeds heviger. De zussen hebben naar eigen zeggen nog nooit zo'n stormachtige zomer meegemaakt als nu. "Eerst Irma, dan José en nu Maria. En er zijn nog stormen in de Altlantische Oceaan. Het is echt wel iets om je zorgen over te maken", zegt Elsa. "Als dit een trend is, dan kunnen mensen niet meer in de regio blijven wonen. Behalve als we er bunkers bouwen." 

Meest gelezen